Langs de Oostzijde in Zaandam staat op nummer 82 een monumentaal markant gebouw (1860). Iedere drie maanden wordt hier op initiatief van het ApGen de Culturale georganiseerd met muzikale, beeldende en levenskunst.
‘Het is een kunst om het leven zinvol inhoud te geven. Culturale wil hiervoor een inspiratiebron zijn.’
Iedere Culturale is uniek. Het is mooi om mensen met elkaar in contact te brengen.
Wim Glashouwer is coördinator van Culturale. Een team van acht betrokken mensen regelt dat er ieder kwartaal iets bijzonders te zien en beleven is.
‘Binnen het ApGen hebben we onder meer als uitgangspunt één wereld of geen wereld: We moeten het samen doen! We zijn allemaal uit dezelfde oorsprong voortgekomen en dus gelijkwaardig. Wat kunnen wij betekenen voor de samenleving? Daar zijn allerlei activiteiten uit voortgekomen, waaronder de Culturale.’
Hoe is de Culturale ontstaan?
Zo’n vijf jaar geleden ontstond het idee. Mariëtte Gort, de cello docente van mevrouw Glashouwer had gehoord over het ApGen. Samen met haar zoon en man bezocht ze het gebouw. ‘Ze waren direct enthousiast over de ruimte en de akoestiek en wilden graag een concert bij ons geven.’ Dit was het begin van een bijzondere reeks. Op 21 februari 2020 is de 21e Culturale.
Aan het format van een zang- of muziekoptreden is beeldende en levenskunst toegevoegd. Het is vrij entree. De bezoekers kunnen een vrijwillige bijdrage betalen, die gaat rechtstreeks naar de musici.
Alle kunst draagt bij aan de grootste van alle kunst: Levenskunst, de kunst het leven te leven. Het is een uitspraak van Berthold Brecht waar ik mij goed in kan vinden.’
Wat voor muziek programmeren jullie bij de Culturale?
‘Ieder kwartaal is er een Culturale waarbij in de grote zaal een podium wordt gebouwd voor de musici. Vanwege de akoestiek is ervoor gekozen om alleen zang en kamermuziek te programmeren. Wanneer je hier popmuziek of een groot orkest neerzet, dan word je horendol..
Ik krijg veel aanvragen van kleine ensembles die graag willen spelen. De optredens zijn altijd op een vrijdagavond, dan is ook de expositie. De zaterdagmiddag daarop kunnen mensen ook nog de expositie bekijken.
Na afloop is er gelegenheid om met een drankje na te praten over hoe je het hebt beleefd en wat je hebt gezien en gehoord. Dat is vaak heel gezellig.
In december bijvoorbeeld was hier een concert dat werd uitgevoerd door docenten en leerlingen van de muziekschool Hallo Muziekacademie voor talentontwikkeling. Zij oefenen iedere woensdag in ons gebouw.
Op 21 februari 2020 speelt het Schubert Kwintet onder leiding van Hessel Moeselaar. Dat is heel toegankelijke muziek, ook voor mensen die weinig of geen kennis hebben van klassieke muziek. Zijn vader Willem Moeselaar heb ik gevraagd om te exposeren. Hij is voorzitter van Tengel. Het lijkt me heel mooi om vader en zoon zo samen te brengen in Culturale.’
Hoe vindt u de kunstenaars voor de Culturale?
Iedere kunstenaar geeft een beeld van de samenleving, dat is het mooie ervan.
‘De Zaanstreek zit vol kunstenaars. We selecteren zoveel mogelijk Zaanse kunstenaars, want we willen immers hier een verbinding maken. Zij nemen vaak ook mensen uit hun eigen netwerk mee. We proberen zoveel mogelijk kwaliteit in huis te halen. Ze komen hier graag exposeren, want het is een mooie ruimte waar ze gratis hun werk kunnen laten zien.
Iedere editie kan een nieuwe kunstenaar 20 tot 25 werken laten zien. We hebben ook ieder jaar leerlingen van havo 4/5 van het St.Michaël College. Op school krijgen ze de opdracht om een werk te maken aan de hand van een gedicht. Zo kunnen deze jonge mensen laten zien hoe zij naar de maatschappij kijken. Dat is prachtig. Het levert iedere keer een gevarieerde tentoonstelling op met onder meer popart, moderne en abstracte kunst.
Een keer had een kunstenaar schilderijen gemaakt met een uitbeelding daarin van zichzelf. Zij wilde daarmee aangeven dat je in omstandigheden gevangen kan zitten die je behoorlijk kunnen beperken.
Kunstenaars werken vanuit hun gevoel en geven vaak hun kijk op het leven. Soms staan ze erbij om het toe te lichten, dat mag ook met een praatje in de grote zaal.
Soms gebeurt er iets extra als mensen naar het werk kijken, als het kunstwerk jou iets te zeggen heeft. Het is dan een verrijking als je anders naar dingen gaat kijken. Zo was er een keer een meisje dat minutenlang stil naar een schilderij keek.’
Kunst is voor mij een van de belangrijkste functies in de samenleving, omdat je daarmee iets kan laten zien en iets kan meegeven.
Wat was de Culturale voor Compassie?
‘Toen de vluchtelingen vier jaar geleden in het Veldpark in Zaandam werden opgevangen, hebben we kunstenaars en musici uitgenodigd om vijf weken voor de Culturale hier iedere week te komen schilderen en spelen. Zo konden we de mensen een gezicht geven en laten zien waar zij voor staan en wat hun verhaal is. Dat was heel bijzonder.’
Wat zijn de plannen voor de toekomst?
Het programma voor 2020 staat al vast. Zie www.culturale.nl.
‘Met Sukran Yilmaz, wijkadviseur Poelenburg/Peldersveld, heb ik gesproken hoe we meer verbindingen kunnen krijgen in de buurt. Zij vertelde dat we in Zaanstad wel 220 culturen hebben. Ik woon zelf in Peldersveld. In Poelenburg en Peldersveld komen veel mensen de buurt niet uit. Het is voor ons nu de uitdaging om in 2021 een programma neer te zetten waardoor ze naar de Culturale komen. Onze wens is om de kunstenaars van diverse culturen uit deze wijken met elkaar te verbinden. Ik heb al contact gezocht met de organisatie van de kunstroute in Poelenburg. Zij kunnen wellicht de route uitbreiden met een bezoek aan de Culturale. Dat kunnen we dan verlevendigen met live muziek. We gaan op zoek naar musici van diverse culturen uit deze wijken die we kunnen vragen om op te treden.’
Meer gerelateerde Zaanse Verhalen
Tengel, lees meer
Kunstroute Poelenburg, lees meer
Vluchtelingen Veldpark, lees meer