Het ‘Wijs’ uit onze naam staat voor het recht doen aan tradities. ‘Jong’ staat juist voor vernieuwing, de wens om te verduurzamen en je te laten inspireren door alles wat er in de wereld gebeurt.
Simon Douw is al vele jaren sociaal ondernemer, heeft een bureau in crowdfunding en training en woont in Westzaan. Ook kun je van zijn filosofie genieten bij havenrestaurant De Waterraaf in Nauerna. En steeds meer Zaankanters staan iedere week op zaterdag en zondag (behalve in de zomervakantie) bij een ‘halte’ waar de Jongwijs bakfiets voorbij komt met verse soep en brood. In deze laatste aflevering van de vierdelige serie vertelt Simon Douw over Jongwijs.
Jongwijs aan de JJ Allanstraat 119-121 in Westzaan is open van donderdag t/m zondag.
Pubcultuur
Het idee is ontstaan toen ik met mijn moeder Nel in Schotland lange wandelingen maakte. Iedere middag kwamen we aan bij een pub, waar je lekker kon eten en drinken. Iedereen komt daar samen, om geboortes, verjaardagen en huwelijken te vieren. En om te rouwen. Samen vier je het leven, die pubcultuur is fantastisch. Zoiets missen we in Westzaan. Er is niet echt een plek waar je ook overdag samen koffie kunt drinken of elkaar kunt ontmoeten. Dat wilden we heel graag maken. Westzaan is volgens mij een van de mooiste dorpen in Nederland, er wordt alleen nog wel verlangd naar een plek om samen te komen.
Jongwijs
Jongwijs verwijst naar de enorme spanning die je in Westzaan, de Zaanstreek, Nederland en in de hele wereld ziet.
De wereld verandert snel. Er zijn mensen die moeite hebben met die verandering. Zwarte Piet moet blijven en de Zaanstreek mag niet veranderen. Er is soms een argwaan ten opzichte van vreemden, zo zien sommigen Amsterdammers liever niet komen in Westzaan. Deze mensen leveren vaak geweldig werk in het hoeden van de oude tradities en zorgen dat we met al die vernieuwingen niet het kind met het badwater weggooien. Laat ons Zaankanters blijven. Het ‘Wijs’ uit onze naam staat voor het recht doen aan tradities.
‘Jong’ staat juist voor vernieuwing, de wens om te verduurzamen en je te laten inspireren door alles wat er in de wereld gebeurt. Beide kanten staan tegenwoordig tegenover elkaar en het levert conflicten op. Aanhangers en tegenstanders van Zwarte Piet kunnen bijna niet meer in een kamer zitten en veganisten in bijvoorbeeld New York weigeren om in horeca te komen waar nog vlees wordt geserveerd – en vice versa.
De verschillende groepen kom je ook steeds minder samen tegen in de horeca: elke plek heeft z’n eigen ‘niche’.
Wij geloven erin dat de groepen weer bij elkaar moeten komen om in gesprek te komen.
Het belang van verhalen
In de inrichting zie je de filosofie terug van Jongwijs. De benedenverdieping heeft twee totaal verschillende interieurs die wel met elkaar in verbinding staan. Het deel met de 17e -eeuwse inrichting heeft een menukaart die is gebaseerd op tradities uit de omgeving. In de moderne kant, die minimalistisch is ingericht met veel planten, vind je een vooruitstrevend menu met veel biologische en vegan gerechten.
Het minimalisme zie je steeds vaker in nieuwe plekken die worden gestart door jonge mensen. Er wordt wel gezegd dat dat een reactie is op een wereld met een overmaat aan prikkels.
Jong en Wijs komen in deze ruimte bij elkaar. Hier willen we de gasten inspireren met de geschiedenis, de erfenis ervan en naar de toekomst kijken.
Lokaal Zaans
‘Het lekker ambachtelijke maakt dat je je thuis gaat voelen. Aan fabrieksbrood kun je je niet hechten. Tussen de bakkerij en het restaurant zit een raam zodat je de bakker kunt zien bakken. Het zuivel en de kaas komt van de zuivelboerderij die hier verderop zit. Het vlees komt van de koeien die aan de overkant grazen. Bier wordt gebrouwen bij brouwerij De Hoop in Zaandijk, bij Breugem en door de Westzaanse microbrouwer Arthur Breuring. En de koffie wordt gebrand in de gevangenis, hier vlakbij. Dat is een project van Jemuel Lampe. Alles krijgt zoveel meer waarde als het uit de buurt komt in plaats van dat het de hele wereld over gevlogen is. Ook de restauratie van het pand is zo’n ambacht. Dat willen we bij Jongwijs juist weer laten zien.’
Toilet
In de 17e eeuw waren er supertraditionele opvattingen over wat een man en vrouw is. Je merkt dat nieuwe generaties hier op een andere, ruimdenkender manier mee bezig zijn. Ik kan er nog niet teveel over zeggen, maar de toiletten zullen bezoekers straks aanzetten tot nadenken hierover. De nieuwe generatie wil laten zien, dat er tegenwoordig anders wordt gedacht over gender.
Waar je op kunt rekenen is dat we recht doen aan tradities en een nieuw verhaal vertellen over duurzaamheid.
Iedere dag zijn we bezig met wat traditie is en wat is vernieuwing.
Blauwselfabriek
Lokale kunstenaars van Werktuig die normaal de festivalterreinen aankleden, hebben we gevraagd om op zoek te gaan naar de lokale verhalen. Zij zijn onder meer bij de historische vereniging en bij oudere bewoners uit de buurt langs geweest om te luisteren naar verhalen die vroeger rondgingen. Zo kwamen ze er onder meer achter dat hier lang geleden in Westzaan een blauwselfabriek stond. De mensen die er werkten gingen na hun werk op de fiets met blauwe handen naar huis. De kunstenaars hebben de handen van etalagepoppen blauw geschilderd. Zij vormen samen een monumentje in de meer dan 700 vierkante meter grote picknicktuin. Hier worden allerlei zitjes gemaakt bij de bomen.
Zo ontdek je verhalen van vroeger in een nieuw jasje. En de kunstenaars kunnen hun creatieve ei kwijt in een tijd dat er weinig mogelijk is voor hen.’
Tot besluit
‘Maar niemand moet hier iets, hoor. Je hoeft geen gesprek te hebben over de geschiedenis. Je kunt ook gewoon lekker een bakkie koffie komen drinken, een biertje of een lekkere maaltijd eten. We willen een ongedwongen sfeer waarin je doet wat je wilt. Ik hoop dat de Zaankanters die hier komen zich thuisvoelen. Ze zullen de Zaanse kleuren en Zaanse ingrediënten en recepten wel herkennen, denk ik. Vervolgens hopen we dat ze geprikkeld worden door de jong kant. We hebben de afgelopen tijd al veel vleeseters verrast met verrassende vegetarische gerechten, die ze heel lekker vinden. Zoals pulled oats, dus gemaakt van havermout. We willen de Zaankanter uitdagen: probeer eens iets nieuws van buiten, wat al aanslaat bij de nieuwe generatie die geen of minder vlees wil. Maar ook andersom hoor: jonge mensen interesseren voor tradities en geschiedenis.’
Meer weten over Jongwijs
Serie Simon Douw
‘Zorg voor elkaar: buurthuis op wielen’
