Au. Toen rolstoelrijder Annemieke Goudsmit op onderstaandde video liet zien dat de drempel van een lunchroom te hoog was, kwam een medewerker naar buiten om te vertellen dat ze niet gefilmd wilde worden. Annemieke vertelde haar vriendelijk dat het jammer was dat de drempel te hoog was om zelfstandig zonder hulp naar binnen te komen. De dame zei dat ze haar graag achteruit naar binnen wilde rijden. Dat was vriendelijk aangeboden, maar Annemieke legde haar uit dat het zo fijn zou zijn als de ingang toegankelijk was, zodat ze mensen niet om hulp hoefde te vragen. De medewerker reageerde geïrriteerd: ‘Als u niet geholpen wilt worden, dan kunnen wij er verder ook niets aan doen.’ Au.
Door Sarah Vermoolen
Wanneer je door de ogen van Annemieke Goudsmit of wel van een rolstoelrijder kijkt, zie je opeens overal belemmeringen die er voor ‘lopenden’ niet zijn. Annemieke zit sinds twee jaar als gevolg van MS in een rolstoel. ‘Mijn wereld veranderde compleet. Daarvoor had ik een heel ander leven. Ik heb nog steeds een leuke man, kind, werk, en veel sociale contacten. Maar ik werd wel anders behandeld en mensen vonden het moeilijk om mij nog steeds als Annemieke te zien. Er heersen veel vooroordelen over MS, het voelt alsof je daardoor afschreven bent, terwijl ik nog steeds heel actief ben. Ik moest door die vooroordelen en de manier hoe mensen anders tegen aan mij keken mezelf weer zien te vinden. Lachen kon ik nog, maar het was een moeilijke tijd, maar nu ben ik er weer.’
Annemieke heeft sinds dit jaar een lichte nieuwe rolstoel, waardoor het niet zo vermoeiend meer is om te rijden. Ze ondervond daarna hoe moeilijk het is om overal binnen te komen. Als er een te hoge drempel is, dan moet ze omstanders om hulp vragen of naar binnen roepen of iemand komt helpen. ‘Daarom ben ik in februari Rolstoelrijders Zaandam gestart.’
We brengen overal obstakels in beeld die je daar niet zou verwachten.
Je kunt mensen wel om hulp vragen, maar het is vervelend om daar afhankelijk van te zijn. Wanneer mensen je helpen met de rolstoel dan is dat voor hen vaak onwennig. Daardoor kunnen ze mij pijn doen of ik hen. Winkels, horeca en openbare gebouwen zouden obstakelvrij moeten zijn, zodat rolstoelers en scootmobielers naar binnen kunnen.’
In andere Noord-Europese landen is het rolstoelbeleid beter georganiseerd. ‘Ook in Nederland is er meer bewustwording. Sinds 1 januari 2017 is het VN-verdrag in werking waardoor ondernemers de plicht hebben om toegankelijk te zijn voor rolstoelrijders en scootmobielers. Ze zijn zich daar vaak niet van bewust. Daarom gaan wij langs. Gelukkig zijn de meeste mensen welwillend en begripvol. Iedereen kan opeens in een rolstoel terecht komen en dan wil je wel blijven meedoen. Door de opmerking van de dame van de lunchroom voel ik me behandeld als een tweederangs burger. Ik ben daar niet welkom en dat doet pijn.’
Bij Rolstoelrijders Zaandam zijn zo’n 25 mensen aangesloten. ‘Met vijf actieve leden hebben we inmiddels de Gedempte Gracht, bioscoop Pathé, het Zaantheater, het ziekenhuis, het gemeentehuis en huisartsenpraktijken bezocht. De Gedempte Gracht is een vals plat en loopt heel langzaam af, dat is heel zwaar om daar te rijden. Twintig winkels zijn hier niet toegankelijk. Een oprijplaat is er maar zelden. We kaarten problemen aan en denken graag mee over een oplossing. Mensen gaan er mee bezig, langzaam vinden er veranderingen plaats. Ieder succes vieren we.’
‘Het is goed om te zien dat het gemeentehuis een aantal zaken al heeft veranderd.’
‘Bij de bioscoop Pathé kon ik alleen voor de eerste rij zitten, maar dan zit je niet prettig en je ziet de film slecht. Zo kan ik niet leuk met mijn zoon naar de film. Ze willen nu op de eerste rij rolstoelplekken maken, maar daar is alleen geen geld voor.
Bij het Zaantheater hebben ze nu geregeld dat we in de Forbozaal niet voor de eerste rij maar op de eerst rij naast elkaar kunnen zitten. We hebben inmiddels al veel bereikt. Toch gaan de aanpassingen traag, terwijl er een quick fix mogelijk is. In het ziekenhuis hebben we op 1 maart met de Raad van Bestuur de rolstoelvriendelijkheid getest. Jammer genoeg zijn de toiletten nog niet aangepast, zodat iemand met een elektrische rolstoel nog altijd met de deur open moet plassen.’
Als je loopt, denk je dat het wel geregeld zal zijn, dat is niet zo.
In december gaat Annemieke met Rolstoelrijders Zaandam de bevindingen qua toegankelijkheid presenteren aan Burgemeester & Wethouders. Daarna wordt het tijd voor een volgende stap. ‘Mensen met een rolstoel zitten nu vaak thuis. Zij verpieteren onnodig als ze nog wel veel capaciteiten hebben en komen zo in een neerwaartse spiraal. Het zou mooi zijn als we in onze samenleving zorgen dat we iedereen kansen geven om de eigen kracht te laten zien. Alles is nu ingesteld op een gemiddelde lengte van 1.60 tot 1.80. Stel dat je bij de gemeente een balie aanpast voor een medewerker in een rolstoel, dan zouden daar kleine mensen en alle mensen met een rolstoel of scootmobiel ook blij mee zijn, want die kunnen nu niet over de balie heen kijken. Je ziet nu zo weinig mensen met een rolstoel aan het werk terwijl ze ook meerwaarde kunnen geven in bepaalde bedrijven of in de sociale sfeer, zoals in bejaardentehuizen. Ik pleit er voor dat mensen weer meedoen in plaats van dat ze achteruit gaan en onvolwaardig worden behandeld. Blijf de kracht en potentie zien.
Toen ik in een rolstoel belandde, kreeg ik weer andere kansen. Nu ik weet hoe onnodig moeilijk het is als je ‘iets’ hebt, wil ik verandering in gang brengen en andere mensen in deze situatie steunen. Onze samenleving mag niemand buitensluiten. Ondanks de hindernissen heb ik een heerlijk leven. Ik mag veel zinvolle dingen doen die ik geweldig vind. Het leven is verrukkelijk. Dat kan ik gewoon zeggen, ondanks mijn beperking.’
‘Ik geef er een draai aan zodat ik met passie en vuur andere mensen kan helpen in dezelfde situatie.’
‘Tegenwoordig ben ik VN-ambassadeur en krijg trainingen hoe ik mensen het beste mee kan krijgen. Met een vingertje wijzen werkt niet, wel het positief en netjes houden.’