Een evenement van optredens en exposities achter de voordeuren van huizen in je wijk maakt het nog prettiger samenleven met elkaar. In de Zaandamse buurten Poelenburg en het Zaaneiland weten ze dat. Hoe til je nou zo’n manifestatie van de grond? Buurtbewoners Michelle Drion en Cristine van der Heijden geven tips. ‘Als ik nu door de wijk fiets, groet ik iedereen.’
Door Mandy Pijl
‘De eerste keer dat ik KunstEiland bezocht, was het gluren bij de buren,’ bekent Cristine van der Heijden, woonachtig op het Zaaneiland en inmiddels voorzitter van het KunstEiland. ‘Wat heeft de buurman met dat ene muurtje gedaan? Hoe hebben anderen hun huis ingericht? Nieuwsgierig en om ideetjes op te doen ging ik er naartoed. En om mensen te spreken.
Deuren open
Onlangs was alweer de zesde editie van het KunstEiland, het tweejaarlijkse evenement waarbij gedurende twee dagen de deuren van bijna twintig woningen op het Zaaneiland opengaan om er met elkaar van kunst en cultuur te genieten. Bewoners halen een kunstenaar in huis, die daarmee weer de gelegenheid heeft werk te exposeren. Inmiddels hebben ook andere Zaandammers en kunstliefhebbers uit de nabije omgeving de weg naar de huiskamers gevonden.
Wat goed werkte, is dat we het van onderaf organiseerde.
Meer contact
‘De wijk bestond een jaar of zes toen er behoefte kwam om als buurtbewoners meer contact met elkaar te hebben,’ vertelt Cristine, sinds een paar jaar voorzitter van het KunstEiland. ‘Voorheen kruiste je elkaar op de fietsbrug naar de stad zonder dat je elkaar kende. Het uitgangspunt was om daar verandering in te brengen.’
En dat is volgens haar gelukt. ‘Als ik nu op de fiets boodschappen doe, groet ik mensen. Ik weet wie ze zijn en waar ze wonen. Dat maakt me een stuk blijer.’
Tachtig nationaliteiten
Om diezelfde reden bedacht Michelle Drion de Kunstroute Poelenburg die onlangs voor het eerst plaatshad. Ze hoopt dat het initiatief – als het aan haar en de deelnemers ligt wordt het een jaarlijks terugkerend evenement – leidt tot meer contact tussen de zeker tachtig nationaliteiten onderling.
‘Bezoekers en deelnemers, iedereen was superenthousiast,’ vertelt Michelle. ‘Wat goed werkte, is dat we het met vijf buurtbewoners van onderaf hebben georganiseerd. Bijna niemand van ons had ervaring met het organiseren van iets dergelijks. We stelden elkaar de vraag: wie ken jij in de buurt die iets met kunst doet? En wie ken jij die zijn huis open wil stellen?’
Er was ruimte voor ieders ideeën.
Voor de buurt, door de buurt
‘Het was voor de buurt en door de buurt. Op de dag zelf, en in het voortraject. Wij hadden zoiets nog nooit georganiseerd en de kunstenaars hadden nog nauwelijks geëxposeerd. Op de maandelijkse ontmoetingsavond in buurtcentrum De Poelenburcht was ruimte voor ieders ideeën. Door met iedereen na te denken over wat we neer wilden zetten, hadden we een mooie aanleiding om elkaar te leren kennen.’
Stel, ik wil ook zo’n kunstroute in mijn buurt opzetten. Hoe pak ik dat aan?
Cristine: ‘Belangrijk is dat je het organiseert met mensen met wie je het goed kunt vinden. Het hoeven geen vrienden te zijn, maar je moet wel goed met elkaar kunnen samenwerken. Zorg voor een goede mix van mensen die geduldig kunnen zijn en mensen die kunnen doorpakken. Bovendien, het is allemaal vrijwilligerswerk. Veel mensen werken. Belangrijk is dat je het leuk houdt. Mopper niet op elkaar, help elkaar. En wees blij en dankbaar met de hulp die je krijgt.’
Hoe kom je aan kunstenaars, buurtbewoners die hun huizen beschikbaar willen stellen en al die andere mensen die je nodig hebt om dit mogelijk te maken?
M: ‘Benader de wijkmanager, die heeft een groot netwerk in de wijk. En begin gewoon heel simpel in je eigen blok of hofje. Vraag wie iets kan. Wie zingt, wie schildert. En vraag buren daar ook over na te denken. Vervolgens is het goed om een kleine werkgroep te maken van vijf tot zes mensen. Een mix is inderdaad handig. Wij hadden bijvoorbeeld iemand met contacten in de kunst en iemand die al sinds de beginjaren in de wijk woont. Het bracht ons met veel verschillende mensen in contact.’
Er moeten vast ook kosten worden gemaakt. Hoe kom je aan geld voor zo’n evenement?
C: ‘Bij de gemeente kun je een kleine subsidie aanvragen en er zijn in de Zaanstreek verschillende fondsen die voor kleine bedragen willen meedoen. Belangrijk is dat je ze vermeldt in je drukwerk en op de site. Zorg ervoor dat ze zichtbaar zijn.’
M: ‘Veel wijkteams hebben een klein budget voor buurtinitiatieven. Wij hebben ook de supermarkten benaderd. Zo heeft de Vomar fris en hapjes gesponsord.’
C: ‘Tijdens de kunstroute kunnen werken worden verkocht. Tien procent daarvan gaat naar onze stichting, zodat we een startkapitaaltje hebben voor de volgende editie.’
Wat is een goede tip voor bewoners die kunstenaars en publiek in hun huizen ontvangen?
C: ‘Het is goed om te weten dat je als organisatie geen verzekering kunt afsluiten. Dat is de verantwoordelijkheid van bewoners zelf. Wat je wel kunt doen is ze een lijst met praktische tips mailen, zoals: haal kleine spulletjes tijdelijk weg.’
M: ‘Kijk ook welke ontmoetinsgpunten je al in de buurt hebt die je ook onderdeel van de route kunt maken, zoals bij ons de kinderboerderij, de moskee en de buurttuin.’
En wat moet je vooral niet vergeten?
C: ‘Begin op tijd met het organiseren. Wij beginnen zeker een jaar van tevoren.’
M: ‘Stel vooral een eerste keer niet te hoge doelen. Tien huizen en andere plekken in de wijk vonden wij al heel mooi. En: zorg dat je lol houdt met elkaar en blijf geloven in wat je doet!’
Over de Kunstroute Poelenburg schreven we eerder Poelenburgers openen hun huis voor kunst én elkaar.