Een nachtmerriehuis waar je niet meer bang bent en waar de nachtmerries uit je hoofd worden gezogen. Een huis van het eeuwig leven, waar niemand meer doodgaat en zieke mensen beter worden. Een kamer waar je de ster bent en je applaus krijgt.
Met fantasie kun je alle problemen een plek geven. Je echte leven kun je niet veranderen, maar met een fantasiekamer in je hoofd kan alles.
Theatermaker, poppenspeler en actrice Marlyn Coetsier maakt met Tg. Winterberg al bijna 25 jaar jeugdproducties voor theater en tv.
Zaanse bovenkamers
‘Dit jaar bestaat Zaanstad 50 jaar, daar wilde ik iets mee doen. Ik heb een yurt (tent) en ik word al jaren geïnspireerd door het ‘Handboek luchtkastelen bouwen voor kinderen’ van Barbara Tammes. Dat gaat over omdenken. Wat is je probleem? Als je dat omdraait dan heb je een wens, daar kun je een kamer of luchtkasteel omheen bouwen.
Dat heb ik gecombineerd met het wereldberoemde Intellhotel van architect Wilfried van Winden.’ Dat bestaat uit een opeenstapeling van bijna 70 losse Zaanse huisjes, uitgevoerd in vier kleuren Zaans groen.’
In het atelier bij Broedplaats De Hellema wordt heel druk gewerkt aan het inrichten van 36 Zaanse poppenhuizen. Dit vormt het decor van Bovenkamers, dat van 26 t/m 28 oktober in de kleine zaal van het Zaantheater te zien is. Het wordt een interactieve, theatrale en beeldende belevenis. Letterlijk alles is zelfgemaakt.
In gesprek met 250 Zaanse kinderen
Vanaf januari 2024 stond Marlyn Coetsier voor een groep 4, 5 en 6 met de vraag of de kinderen een probleem hadden dat ze wilden omzetten in iets positiefs.
Ze interviewde 250 basisschoolleerlingen in heel Zaanstad. ‘Ik stelde me eerst voor en vertelde over mijn werk voor het theater en tv. Pats boem kledder, de Boterhamshow, Woezel en Pip, dat kennen ze allemaal. “O speel jij dat?”
Miniatuurwenskamer
‘Ik vertelde dat ik een installatie wilde maken met poppenhuizen over wensen en dromen van kinderen. “Willen jullie meewerken?” Dat wilden ze wel.
Ik vroeg waar ze blij en verdrietig van werden, wat hun grootste wens en angst is en wat hun grootste probleem is.
Daarna konden ze het omzetten in een wens, ze maakten daar een tekening van voor een minitatuurwenskamer. Hun probleem en de tekening gaven ze mee in een klein doosje. Dit is de basis voor de voorstelling.’
Huilen mag
‘Je hoorde regelmatig problemen die bij veel kinderen een rol spelen. Zo wilden kinderen van ouders die gescheiden zijn graag een kamer waar ze samenkomen. Voor opa en oma die dood zijn, wilden ze een kamer voor het eeuwige leven. En als er niet veel geld is, dan zou een welvaartkamer heel fijn zijn.
Er werden heftige dingen verteld. Bij iedere les werd er wel gehuild. Huilen mag. Soms wilden kinderen het alleen aan mij vertellen.
Van 250 kinderen heb ik een miniatuurwenskamer in een doosje. Nergens staat een naam bij, zodat niet te herleiden is welk kind het heeft gemaakt.
Soms vertelden kinderen dat ze hun vader niet meer zagen, dat hij terug is naar het land van herkomst. Ze kunnen nu in hun hoofd een denkbeeldige kamer maken waar hij altijd is, daar vind je troost. Dat maakt de werkelijkheid niet anders, maar met fantasie kun je de dagelijkse hardheid van het bestaan wel draaglijker maken. Door je even te verliezen in fantasie kun je je problemen een plek geven.’
Superpower
‘Ik vroeg de kinderen ook naar hun superpower. Zo wilden ze vliegen, teleporteren of in mensen hun hoofd kijken om ze troosten als ze verdrietig zijn of de kracht om iedereen te verbinden. Ik hoorde zoveel mooie dingen, dat is heel bijzonder om mee te maken.
Docenten zagen dat er veel gebeurde en dat er iets werd aangesneden waar ze te weinig oog voor hebben. Hierdoor hebben ze handvatten om de problemen een plek te geven.’
Recyclen
‘Ik hou erg van recyclen. Zo heb ik poppenhuizen uit het hele land verzameld, waar veel mee gespeeld is. Eerst wilde ik er 25 maken. Omdat het project meegaat in het cultuurmenu van FluXus moeten er genoeg kamers zijn voor een hele klas. Daarom zijn het er nu 36. Voor de docenten is er een lespakket ter voorbereiding op het bezoek.’
Hoe werkt Bovenkamers?
In het Zaantheater staat van 26 t/m 28 oktober in de kleine zaal de yurt. Reserveren is wel noodzakelijk, want er is nog beperkt plek. Je gaat reizen langs 36 bovenkamers in de stad van gedachtes. Marlyn Coetsier ontvangt het bezoek als reisleider. Je staat bij iedere Bovenkamer een minuut stil. Er is heel veel te zien, door de koptelefoon hoor je een gedicht. De twee stadsdichters Lisa van Tongeren en Reinier Fosch, dichter Hans Kuyper en Mark Haayema hebben dit speciaal gemaakt. Ook zijn er 36 muziekstukken gecomponeerd door Jaap Snelle en Martin Draax die je hoort door de koptelefoon. Van klassiek tot house, ieder huis heeft zijn eigen muziek, een eigen lichtplan en soms zijn er animatiesfilmpjes en bewegende elementen.
300 kleine Zaanse huisjes staan in de yurt voor kleine gedachtes die uit moeten uitgroeien tot iets groters.
Bovenkamers komt daarna bij FluXus te staan. 28 klassen komen via het Cultuurmenu kijken. Het gaat ook naar het Puppet International festival in Meppel. Volgend jaar reist de yurt heel Nederland door.
‘Dit is het begin. We trekken rond met onze gedachte waarbij je zelf een kamer kunt maken en je problemen kunt omdenken.
De fantasie is oneindig, zo kun je er een grote stad van maken.’
