‘Om twee redenen vind ik hem geweldig! De schrijver Cor Bruijn kende ik eerst alleen van zijn bekendste boek Sil de Strandjutter.’ Toen Anita Gundlach Cor Bruijn uitkoos als hoofdrolspeler voor de Literaire Salon in het Zaantheater ontdekte ze pas goed zijn waarde als meesterverteller en als wereldverbeteraar.
De laatste Mens durf te lezen van dit seizoen is gewijd aan de schrijver Cor Bruijn (Wormerveer 17 mei 1883 – Hilversum 16 november 1978) die tientallen romans schreef, waarvan een deel zich afspeelt in de Zaanstreek.
‘Als je van de Zaanstreek houdt, dan moet je zijn boeken (weer) gaan lezen. Daar steek je zoveel van op over de geschiedenis van de streek. Ik wist dat hij uit Wormerveer kwam. Wanneer je nu door de streek loopt, zie je veel erfgoed dat gelukkig bewaard is gebleven. Deze vormen het decor voor de verhalen. Daardoor komt de geschiedenis echt tot leven. Zo kun je je door zijn boeken heel goed verplaatsen hoe het er toen uit zag. Hij beschrijft de arbeidersomstandigheden en de opkomende industrie, dat is heel boeiend. Ook hoe de natuur, het landschap en de molens toen nog mooi geïntegreerd waren.’
De zaadsjouwers
‘In De zaadsjouwers beschreef hij een typisch beroep uit de Zaanstreek van de werknemers bij Lassie. Dat was ontzettend zwaar werk, waar mensen letterlijk op een gegeven moment versleten waren. Als ze wel oud werden dan kwamen ze na hun ontslag op straat terecht. Hij beschreef deze arbeidsomstandigheden om te laten zien dat de mensen daar iets aan moesten doen.’
‘onbekend’ Standbeeld op het Marktplein Wormerveer
‘In Wormerveer staat op het Marktplein een standbeeld dat is opgedragen aan het ventje Keteltje uit het gelijknamige kinderboek. Laatst heb ik aan omstanders en winkeliers aan het plein gevraagd of ze wisten wat de achtergrond van het beeld was. Niemand wist het en dat vonden ze zelf ook wel wat gek, omdat ze het beeld iedere dag zagen.’
Cor Bruijn schreef ‘slechts’ streekromans
‘Cor Bruijn kon heel mooi schrijven. Vanaf 1910 publiceerde hij zijn eerste boek. Sil de Strandjutter werd in 1940 uitgebracht. Er zijn heel weinig artikelen over hem gepubliceerd in de wereld van de literatuur. Zij vonden het ‘maar’ streekromans en jeugd- en kinderboeken. Terwijl hij heel geliefd was en werd gelezen door een groot publiek. Hij beschreef karakters van vlees en bloed, met wie je mee gaat leven. We hopen door de Literaire salon met een literair oog naar zijn werk te kijken. Dat verdient zijn werk.’
De Literaire salon is ook erg leuk voor kinderen, want door Cor Bruijn komen ze te weten hoe de Zaanstreek van hun opa en oma er vroeger uit zag.
Cor Bruijn was een wereldverbeteraar
‘Er is een tweede reden waarom ik Cor Bruijn zo geweldig vind. Hij kwam uit een kruideniersfamilie uit Wormerveer, waarbij het vanzelf sprak dat hij later in de zaak kwam. Zijn leraar vond dat hij door moest leren, dat was echter niet gangbaar in arme gezinnen toentertijd. Na een opleiding op de kweekschool werd hij meester, een heel bevlogen meester. Hij was heel idealistisch en voerde onderwijsvernieuwingen door. Later is hij met andere leerkrachten een humanitaire school in Laren gestart om daar op een moderne manier les te geven. Door het onderwijs wilde hij een betere wereld creëren en door moderne opvoedingstechnieken. Het was een man met veel idealen die je ook terugvindt in zijn boeken. Dat vind ik heel mooi. Hij was niet alleen de man van de streekromans, er zit veel meer achter. Hij wilde de wereld verbeteren.’
Zo was Cor Bruijn van mening dat kinderen na schooltijd geen huiswerk moesten krijgen. Ze moesten daarna vrij zijn om te spelen.
‘Net zoals Keteltje in het boek. Zo kunnen kinderen zich het best ontwikkelen tot volwaardige mensen.
Het wordt een heel leuke, veelzijdige en vrolijke Literaire salon. Met liedjes over opvoeding en het onderwijs die door Hans Kuyper zijn hertaald. Zoals iedere keer is er een rode lijn te ontdekken die met het onderwerp Cor Bruijn te maken heeft. Alles past weer in elkaar.’
De verkoop loopt ontzettend goed, dat is ook fijn.
Tickets voor de Literaire salon op zondag 15 april om 16 uur in het Zaantheater zijn te koop voor € 13,50 via het Zaantheater.