‘Wat is eenzaamheid? Mensen lopen hier niet mee te koop. Soms zijn mensen er zich ook niet van bewust. Om een oplossing te vinden, zul je eerst moeten weten wat het is.’ Wijkmanager Erik van Druenen is betrokken bij een proeftuin in Krommenie om eenzaamheid onder ouderen te signaleren en te voorkomen.
In de focuswijk Krommenie wonen bijna 4000 65+. Dit aantal zal de komende jaren door de vergrijzing alleen maar toenemen. ‘We moeten ons daarom voorbereiden op deze toekomst.’ 8% geeft volgens de wijkmonitor aan weinig contacten te hebben. En bijna de helft van de ouderen boven de 65 jaar is ongehuwd.
Erik van Druenen: ‘Als je alleen bent, hoef je je niet eenzaam te voelen. En omgekeerd zijn er ook mensen die zich eenzaam voelen in een groep. We zijn daarom eerst aan het onderzoeken hoe mensen het zelf ervaren. Als we hun antwoord weten, dan kun je veel makkelijker preventief zaken regelen. We weten wel dat door de veranderende zorg mensen veel langer thuis blijven wonen. Een vooronderstelling is dat de eenzaamheid dan sneller toeslaat. Zeker als mensen minder mobiel zijn of minder geld hebben. We willen het trouwens positief benaderen. We willen dat mensen meer leefplezier krijgen.’
Meer leefplezier
Huisartsen, huismeesters van de woningbouwcorporatie, de samenwerkende kerken, Evean, de ouderenbond, Odeon, de buurthuizen en de buurcentrale/BUUV, komen met het wijkteam regelmatig bij elkaar om in de proeftuin samen de eenzaamheid in kaart te brengen en plannen te maken.
Positieve insteek
‘
Verschillende organisaties melden dat er ook verborgen eenzaamheid is. We gaan vrijwilligers opleiden om dit te herkennen en met mensen in gesprek te gaan. Zodat ze ook bij de mensen langs kunnen gaan. Wanneer bijvoorbeeld de brievenbus al een tijd niet geleegd is of de gordijnen heel vaak dicht zijn, zou er iets aan de hand kunnen zijn. Peter Meijn is een mooi voorbeeld hoe je te werk kunt gaan. In Krommenie is een verwaarloosde schoenenwinkel bij veel mensen een doorn in het oog. Hij heeft gewoon een keer aangebeld en gevraagd wat er aan de hand was en of hij misschien een paar plankjes mocht vervangen. Dat mocht. Dat is een positiever insteek dan klachten indienen over het achterstallig onderhoud.
Verwaarlozing
Als mensen echt eenzaam zijn dan kunnen er ook andere problemen ontstaan, bijvoorbeeld met geldproblemen, vervuiling of psychische problematiek. Je moet eigenlijk zien te voorkomen dat het zover komt. In de uitvaartbranche zien mensen het eigenlijk ook al tijdig. Wanneer er weinig mensen op de uitvaart zijn en de partner alleen achterblijft, dan bestaat de kans dat iemand in een diep zwart gat valt en eenzaam wordt. Eigenlijk zou je dan willen dat er snel contact wordt gelegd.’
Een gemis in het leven ervaren, door niet meer het gevoel te hebben ertoe te doen, als gevolg van het voelen van leegte en/of het ontbreken van betekenisvolle sociale contacten.’ Uit de proeftuin.
Met de proeftuin richten we ons in eerste instantie vooral op 65-plussers. Maar we hopen ook op een bijvangst, want er zijn bijvoorbeeld ook veel jongeren die gameverslaafd zijn en eenzaam.
De afgelopen tijd hebben we een enquête rondgestuurd onder 65plussers. We hebben er veel terug gekregen. Die worden nu verwerkt. We zijn aan het inventariseren hoe je eenzaamheid kunt signaleren. De AH traint de medewerkers daar nu ook in.
Er is maar 1 manier om er achter te komen of iemand eenzaam is. Gewoon door het te vragen. En dan kun jij aanbieden of je iets kunt doen.
Groot aanbod
Opvallend is dat er eigenlijk al zoveel wordt georganiseerd. Krommenie heeft vier buurthuizen, kerken en andere organisaties die zich actief inzetten voor deze doelgroep. Wanneer je alle activiteiten naast elkaar legt dan zou je elke dag ergens naar toe kunnen gaan. Maar waarom komen mensen dan niet? Het is nu zaak om het aanbod op elkaar af te stemmen, zodat er inderdaad elke dag iets is en niet alles op dezelfde dag plaatsvindt. We zijn nu aan het onderzoeken waarom mensen niet komen. Heeft dat met geld en/of vervoer te maken? Of is het voor mensen een drempel om naar een activiteit in een kerk te gaan als ze niet religieus zijn? Of is er een mentaal probleem waar je wellicht iets aan zou kunnen doen. Zo zouden we met een coach kunnen werken die iemand mee neemt naar activiteiten. Wellicht kunnen de vrijwilligers die zich hebben ingezet voor de vluchtelingen hier ook een rol in nemen. We gaan de vrijwilligers trainen hoe ze eenzaamheid kunnen signaleren, maar ook hoe ze een gesprek kunnen aanknopen.
Als mensen toegeven dat ze eenzaam zijn, kun je nadenken over een oplossing. Aansluiting zoeken bij een groep met dezelfde interesses kan een oplossing zijn. Of een contact vinden met wie je af en toe samen iets kan ondernemen.’
Dertig procent van de Nederlanders voelt zich wel eens eenzaam.
Eigen kracht
‘De gemeente zet in op eigen kracht. We willen in de buurten zelf de bewoners en organisaties met elkaar verbinden. Door verbanden te leggen. Als overheid willen we alleen regisseren en faciliteren. Bewoners zijn in de buurt zelf verantwoordelijk om het met elkaar te regelen. We zorgen voor de faciliteiten en de verbinding.’
Relevante websites
Ik en eenzaamheid
Eenzaamheid herkennen, de oorzaken en de gevolgen
Eenzaamheid herkennen, hoe doe je dat