December 2018 maakte ik onderstaand verhaal over de Wereldwinkel Zaandam. Enthousiaste vrijwilligers van de Wereldwinkel zorgde ervoor dat dit veel werd gelezen. Triest genoeg valt het doek voor de Wereldwinkel. Na veertig jaar gaat deze sluiten. De omzet die steeds verder terugliep, de huurverhoging en corona zijn de oorzaak. Eind van dit jaar gaat de winkel echt dicht. Tot die tijd kun je van di t/m zo van 12 tot 16 uur de fairtrade artikelen met een aantrekkelijke korting kopen. En gedag zeggen tegen de betrokken vrijwilligers die de winkel met zoveel passie hebben gerund.
Op 24 december 2020 sluit de winkel met eerlijke handel. De laatste voorraad wordt nu verkocht met een korting van 70%.
Met veel enthousiasme vertellen gedreven vrouwen over de Wereldwinkel in Zaandam, waar de klanten tegenwoordig ook komen voor de trendy artikelen. Marga, Jetske, Ina en Mieke en verschillende andere vrijwilligers werken bij de Wereldwinkel in Zaandam. ‘Het voelt als onze toko. Gisteren was het waanzinnig druk. We zeiden tegen elkaar: ‘Het lijkt wel alsof het van onszelf is. Hier worden we zo blij van.’
De wereldwinkels hebben het niet makkelijk. Dit heeft ook gevolgen voor de mensen in ontwikkelingslanden. Daarom worden er nu producten ontwikkeld met een Wereldwinkelmerk. Zo zijn er nu notitieboekjes, notitieblaadjes en doosjes van olifantenpoep papier te koop.
Een olifant eet 180 kilo voer per dag en laat dagelijks bulten poep achter. Uit de ontlasting wordt een speciale stof gewonnen die recycling papier extra stevig maakt.
De door de zon gedroogde poep wordt door medewerkers van het speciale Sri Lankese papierproject gekookt met Margosa blad en daardoor gedesinfecteerd. Hierna wordt oud papier aan het mengsel toegevoegd en samen verder ingekookt tot een stevige pap. Vervolgens worden er vellen papier geschept en door zouttoevoegingen kan het papier in elke gewenste kleur gemaakt worden.
Het project biedt een eerlijk salaris voor medewerkers en het is duurzaam door het (her)gebruik van olifantenpoep en oud papier.
Hoe is de Wereldwinkel gestart?
In 2019 is het vijftig jaar geleden dat de landelijke Wereldwinkel officieel is gestart. In 1971 werden ook Zaankanters actief. Met een bakfiets met eerlijke koffie, thee en chocolade fietsten ze in de rondte en verkochten de producten van huis uit. De pioniers bekommerden zich om de oneerlijke verdeling in de wereld. De Zaanse Wereldwinkel heeft verschillende locaties gehad, onder meer in een bouwkeet bij de Burcht in Zaandam. Alweer een flink aantal jaren is er een winkel in de Passage bij het Rozenhof in Zaandam.
Waar staat de Wereldwinkel voor?
‘We vinden het belangrijk dat de producenten een eerlijk bedrag krijgen voor hun werk en dat de tussenhandel er niet flink aan verdient. Bij de Wereldwinkel werken alleen vrijwilligers.
Onze motivatie is: Wij hebben het hier goed. We vinden het belangrijk dat mensen elders op de wereld een eerlijke prijs krijgen voor hun vakmanschap.’
Het streven is om de leefomstandigheden te verbeteren en dat kinderen onderwijs krijgen.
Wat verkopen jullie in de Wereldwinkel?
‘We verkopen vanaf de start fairtrade koffie, thee en chocolade. Er zijn mensen die hiervoor nog altijd naar de Wereldwinkel komen, ook al is het gelukkig tegenwoordig overal verkrijgbaar. Al hebben we hier wel meer keuze. Zo hebben we hier ook de limited editions van de slaafvrije chocolade van Tony Chocolonely.
We zijn een exclusieve cadeauwinkel met veel beelden, keramiek, sieraden en kaarten. Sommige producten zijn van gerecycled afval, maar we hebben ook een zilversmid die ieder jaar langs komt met zijn nieuwe sieradenlijn. Het zijn unieke stukken van kunstenaars waar altijd een verhaal over te vertellen is.
We gaan mee met de trends. Gerecycled glas uit Swaziland en de lotuslichtjes uit de Filipijnen lopen momenteel prima. De dromenvangers en de sjaals doen het altijd wel goed. De cadeauartikelen die je bij ons vindt, zijn exclusief. We hebben hippe en trendy artikelen, dat horen we ook vaak terug van klanten. Zo was hier laatst een jong stel dat net in Zaanstad is komen wonen en helemaal blij was om onze artikelen te zien waarmee ze hun huis willen inrichten.’
Soms hoor je nog wel eens dat mensen verwachten dat het een stoffige winkel is voor oude mensen, maar het is verre van dat.
Hoe komen jullie aan de artikelen?
‘In Culemborg staat een grote loods waar de Wereldwinkels zelf hun producten uitzoeken. De artikelen kun je dus niet in elke Wereldwinkel kopen. Met de makers worden afspraken gemaakt zodat ze verzekerd zijn van een vaste afzet per jaar en daardoor een vast inkomen. Wij nemen dan het risico dat we de artikelen moeten verkopen. De producten zijn gecertificeerd. We moeten zeker weten dat het fairtrade is en dat er geen tussenhandel flink aan verdient. Zo gaat er regelmatig iemand langs om te zien of er geen kinderen mee werken.’
Het gaat hier om eerlijke handel.
Doet de Wereldwinkel nog meer?
‘De Wereldwinkel investeert in coöperaties of kleine projecten. Daar zijn vaak vrouwen bij betrokken die zo een eigen inkomen kunnen verdienen. Een voorbeeld is de onderneming waar omslagdoeken worden gemaakt. We hebben ook een keer een project gesteund waarbij de vrouwen met onze steun een geit konden kopen. Door de verkoop van melk konden ze de lening terugbetalen en een inkomen vergaren. Koningin Maxima is ook betrokken bij het verlenen van microkrediet aan dergelijke kleine bedrijfjes.’
Is de Wereldwinkel een begrip in de Zaanstreek?
‘Er zijn nog altijd mensen die niet weten van ons bestaan. We kunnen nog wel vrijwilligers gebruiken voor de winkel. Het is leuk als ook jongeren zich aanmelden. Zo hadden we laatst twee jongeren voor een snuffelstage, dat was heel leuk. Kinderen kunnen bij ons een tas lenen waarbij ze een presentatie op hun school kunnen houden over faitrade.’
Het is goed dat er een strenge controle is of de producten echt fairtrade zijn. We willen immers dat de makers een menswaardiger bestaan krijgen. Daar doen we het voor!
Meer Zaanse winkels met een bijzonder verhaal
De Hooimaker in Assendelft
NIX in Zaandam
Het Goed in Zaandam