‘Het was leuk werk om mensen rond te leiden en om Peter de Vries te helpen bij zijn Hembrugmuseum. Na de sluiting van Eurometaal ben ik gebleven omdat ik leuke dingen kon doen. Zo werden er in die periode films, reclame en clips opgenomen. Maar ook was het een oefenterrein voor ME en politie.’
Dit is de derde aflevering van een vierdelige serie waarin Peter Kruit vertelt over het Hembrugterrein.
Peter Kruit behoorde bij de laatste groep werknemers van Eurometaal. Toen het bedrijf in 2003 sloot kreeg Peter die hier sinds 1979 in de beveiliging had gewerkt de sleutel van het Hembrugterrein. Daar heeft hij nog negen jaar gewerkt als bewaker/toezichthouder voor Domeinen, omdat hij goed de weg weet op het mysterieuze terrein dat zo lang afgesloten is geweest voor de buitenwereld.
In een vierdelige serie vertelt Peter Kruit over de historie. Eerder vertelde hij over de periode dat het Hembrugterrein nog onderdak bood als militair terrein. Hieronder lees je over de periode na de sluiting.
‘In 2003 ging de poort op slot toen Eurometaal sloot. Daarna heb ik onder meer rondleidingen gegeven voor mensen van Domeinen, voor uitvoerders en voor projectontwikkelaars die het terrein wilden kopen. In die periode trainde ook de brandweer en ME op het terrein.
Hembrug Museum
‘Na de sluiting van het terrein was Peter de Vries in Fort aan den Ham een museum begonnen. Dat was veel te vochtig, daarom zocht hij een ruimte op het Hembrugterrein.’ Tijdelijk mocht hij gebruik maken van een paar kantoortjes. Zo kon Peter Kruit die het terrein bewaakte het in de gaten houden en mensen informeren. Het museum werd steeds groter. De collectie is eind 2017 overgedragen aan het Zaans Museum.
Verboden terrein
Direct na de sluiting stonden er fotografen rijen dik voor de poort die foto’s wilden maken. Dat kon niet omdat het terrein veel te gevaarlijk was. Eurometaal werd in 2003 gesloten, maar de machinefabriek en de militairen waren al veel eerder vertrokken. Het middenstuk van het terrein stond al lang leeg en daar was het verval al toegetreden. Wanneer er een boom op een gebouw viel, dan was het ‘jammer dan’. Zo was de staat van veel panden slecht, kwamen er glasplaten naar beneden uit het plafond en stond er soms nog stroom op zonder dat we dat wisten. Het buitenterrein was gevaarlijk doordat het groen niet werd onderhouden en je daardoor zo in een putdeksel of kuil kon vallen. Vanwege de veiligheid mochten mensen daarom het terrein niet zelfstandig op.
Geliefd decor
Fotograaf Gé Dubbelman kreeg als eerste direct na de sluiting toestemming om het gebied te fotograferen. De eerste periode liep ik met hem mee. Mensen die zich melden moesten zich goed aan de regels houden. Als je het verknalde, dan was je direct weg. Zo was er in de begintijd een filmploeg van BNN die een bom liet ontploffen vlak achter een munitiemagazijn dat nog vol lag. Dat was natuurlijk gevaarlijk.
De filmploeg die de soapserie Lotte opnam wist wel heel goed wat ze wel en niet mochten en hielden zich daar goed aan. Het terrein vormde het decor voor Erik en het insektenboek, Circus Waltz, de film Staatsgevaarlijk en Biba boerderij. In het toneelstuk Huis van de toekomst kwamen filmopnames voor waar ik nog meespeelde als politie-agent en chauffeur. Het resultaat heb ik nooit gezien.
Hans Kuyper heeft het boek Het geheim van het Kruitpaleis gebaseerd op het terrein. Ik heb hem daarvoor rondgeleid.
Miss Montréal, Nick en Simon en verschillende andere artiesten namen hier clips op. Ook waren er veel fotoshoots onder leiding van de Amerikaanse fotografe Stepanie Pistel die de fotografie verzorgt van de albums voor veel grote sterren. Zo moest een bekende zanger een keer een gekke bek trekken. Na honderden pogingen vroeg de fotografe of ik het voor wilde doen.
Geen pottenkijkers
Ieder had zijn eigen reden om voor dit terrein te kiezen. Omdat het er nog historisch uitzag, vanwege de bijzondere bouw, doordat het bos en gebouwen dichtbij elkaar lagen of de aanwezigheid van het kanaal. Veel mensen vonden het jammer dat gebouwen op instorten stonden, anderen zochten juist dat op.
Hier konden ze rustig oefenen zonder pottenkijkers erbij. En de locatie was toen nog niet zo duur om te huren.
Tijdens open monumentendagen werd het terrein opengesteld, daar kwamen steeds meer mensen op af. Ook tijdens de militaire weekenden in 2014, 2015 en 2016. Zo wilden mensen ook wel eens zien waar hun opa of oom had gewerkt.
Reigerkolonie met wel 400 nesten
Het is jammer dat er bijna niets meer over is van het bos. Als je nu de luchtbeelden ziet met een drone dan zie je hoeveel er is omgehakt. Vroeger waren hier wel 400 nesten van de reigerkolonie. Het bos werd goed onderhouden. Er kwam regelmatig een boomkapper met paarden die de stammen het bos uittrokken. Zo kwam er genoeg licht voor de andere begroeiing. Daarna werd het een jungle. Het was het leefgebied van uilen, marters, ijsvogels. Dat is nu allemaal weg. In het bos wordt nu van alles weggehaald terwijl ze niet eens weten wat er allemaal onder ligt. Dat is zo zonde.
Als de panden goed gerestaureerd worden, dan heb ik daar geen moeite mee. Het moet wel goed gebeuren, want nu zie je dat scheuren die slecht zijn hersteld weer opentrekken. En dat daken opnieuw gaan lekken.’
Lees ook deel 1, We hadden een eigen wereld op de Hembrug
Deel 2, Hembrug bewaakte geheime wereld