Zaterdag 9 september 2023 heb je de kans om met Open Monumentendag de oudste herberg/onderneming van de Zaanstreek te bekijken. Het Moriaanshoofd, Dorpsstraat 417 in Wormer, is die dag speciaal open voor publiek van 10 tot 16 uur. Op de Kolfbaan staan mensen klaar om je kennis te laten maken met deze bijzondere sport. Marc en Saskia Lindhout heten je dan welkom in hun Moriaanshoofd, de oudste kroeg/herberg/bedrijf van de Zaanstreek. Je kunt dan ook een kolfles bijwonen.
Moriaanshoofd dateert van 1585
Marc en Saskia Lindhout zijn sinds 2005 eigenaar van het pand. Marc Lindhout: ‘We woonden in Krommenie en stonden voor de keuze om ons huis te verbouwen. Toen zagen we dat het Moriaanshoofd te koop stond. 29 jaar geleden zijn we hier zelf getrouwd. We moesten wel door de rotzooi heen kijken. Het pand hebben we gekocht, het bedrijf hebben we niet overgenomen. De buitenmuren waren slecht, de gevel hebben we gedeeltelijk vervangen. Een deel van het pand is verbouwd tot woning, zoals het café aan de rechterkant en de bovenverdieping. Sindsdien zeg ik altijd ‘Ik ga naar de kroeg toe, wanneer ik naar huis ga.’
Eeuwenoude kolfbaan
De leden van de kolfvereniging vroegen wat we wilden met het pand waarin een kolfbaan lag waar al 150 jaar kolf wordt gespeeld. Er kwamen ook andere aanvragen. We hadden nog een horecadiploma van 29 jaar geleden, die lang op de plank had gelegen. We hebben daarmee een horecavergunning aangevraagd.
Marc heeft er veel plezier in om de gasten te verwelkomen. Op woensdagavond staat de deur open om de leden van de Kolfvereniging te verwelkomen. In het café wordt dan gebiljart.
Moriaanshoofd is daarnaast af te huren voor feesten, bruiloften en uitvaarten. Er is een grote verzameling hoeden en gezelschapsspelen. Marc: ‘Die worden regelmatig gebruikt, het is altijd leuk om te zien hoeveel plezier mensen ermee hebben.’
Op zoek naar de geschiedenis
‘Het is een apart gebouw met een heel oude geschiedenis, dat wil je bewaren. Ik ben in het archief van Purmerend, waar het oude archief van Wormerland is opgeslagen, gaan zoeken naar informatie. Er was nauwelijks iets te vinden. De archivarissen hebben de zoektocht voortgezet, behalve de vele wisselingen van eigenaren kwam er bijna niets boven water.
Wel heb ik nog wat foto’s gekregen van kinderen van vorige eigenaren. Maar die dateren allemaal van na de jaren dertig uit de vorige eeuw.
De eerste eigenaar was Sijmen Moerjaen. Hij woonde er vanaf 1585 maar een paar jaar. De naam is in de loop der eeuwen verbasterd tot Moriaanshoofd.
Bij mijn weten is er altijd een kolfbaan bij geweest. Dat was eerst een apart gebouw, begin 1900 is het doorgetrokken naar het hoofdgebouw.’
Unieke plek
Mark Aberkrom, secretaris van de Kolfvereniging Wormer: ‘Dit is zo’n bijzondere plek. De kolfbaan die al zeker 2 eeuwen oud is, het koetshuis en de herberg/café geven het een heel speciale ambiance. Marc en Saskia hebben er veel elementen aan toegevoegd waardoor je het gevoel hebt 50 jaar terug te gaan in de tijd. Misschien wel 70 jaar’, lacht hij.
Historie Wormer
Vroeger waren er meer herbergen in Wormer. In de 16e en 17e eeuw kende het een tijd van grote bloei door de scheepsbeschuitbakkerijen in het dorp. Ruim 130 beschuitbakkers zorgden voor de bevoorrading van de vele schepen van de VOC en de walvisvaart vanuit Jisp en concurrent Amsterdam, zo staat vermeld op de Wikipediapagina. Het was een bedrijvig gebied met veel stijfselmakerijen, traankokerijen en zeildoekweverijen. Aan de Veerdijk langs de Zaan stonden de rijstpellerijen en pakhuizen.
Marc Lindhout: ‘Moriaanshoofd stond in het centrum, schuin hier tegenover was ’t Regthuijs. Soms werd een rechtszaak in de kroeg gehouden, wanneer het rechthuis te klein was. Ook werden hier de bemanningen gemonsterd voor de walvisvaart vanuit Jisp.
Ook een mooi verhaal is dat hier een zekere meneer Lefort heeft overnacht, dit was een admiraal van Tsaar de Peter. Dit was een bekende overnachtingsplek.
In Jisp woonde in de jaren zestig een bouwkundig ingenieur. Hij bracht in de herberg Afrikaanse ministers onder. Hij bracht ze zelf gevangen paling die de ministers hier opbakten.’
Levendig monument
‘Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw is het een Provinciaal Rijksmonument. De twee eeuwenoude palen van de kolfbaan hebben zo een monumentenstatus. We proberen zoveel mogelijk te behouden. Zo hebben we ook de oude schuifdeuren teruggeplaatst die op zolder stonden en vroeger een afscheiding vormde van de toenmalige slaapzaal waar nu gebiljart wordt.
We houden van oude dingen en verzamelen veel. Het begint met een paar dingen en dan wordt het uitgebreid met spullen die we vinden op rommelmarkten en die mensen langs komen brengen. Zo krijg je hier echt een huiskamergevoel. Toen we hier kwamen was het Moulin Rouge gehalte heel groot met roze decoraties en kanten kleedjes met plastic bloemen. Dat hebben wij vervangen door pluche kleedjes, echte bloemen en met van alles wat op pad komt. Zo hebben we een kerkbank omgebouwd tot tribune.
Kom maar kijken op Open Monumentendag. Je kunt bij ons ook van alles organiseren. Niets is standaard, wij passen ons zo goed mogelijk aan bij wij de mensen willen.’
Lees meer over de kolfclub die al 150 jaar bestaat bij het Moriaanshoofd. Op Open Monumentendag laten ze je ervaren hoe leuk deze sport is.
Alle activiteiten van Open Monumentendag 2023 vind je hier.
Meer over de geschiedenis van het pand Moriaanshoofd vind je bij de link op Zaanwiki.