De maatschappij verandert snel. Verschillende banen die volwassenen nu uitoefenen zullen op termijn verdwijnen. Om kinderen en jongeren voor te bereiden op een toekomst die voortdurend in beweging is zullen ze moeten leren om ondernemend te worden. Tijdens het project ‘Masterclass Ontluikend Ondernemen’ begeleiden masters leerlingen uit groep acht in ondernemingslust.
Helen Grandiek: ‘Het is bijzonder om te zien tot hoeveel kinderen al in staat zijn. Het is opvallend dat circulair ondernemen en sociale betrokkenheid voor de leerlingen vaak heel vanzelfsprekend is. We hebben al vaak gezien dat ze bijna automatisch kiezen voor bijvoorbeeld het hergebruik van materialen.’
‘In 2014 is het programma Ontluikend ondernemen gestart met een pilot op de Herman Gorterschool. Het stimuleren van ondernemerschap staat centraal. Hoe kom je van een idee tot een plan en hoe kun je dat verwoorden in een pitch zodat je het idee uit kunt dragen. Er ontstaat chemie als je het goed doet. Een goede pitch geeft zelfvertrouwen.
De vraag is niet hoe je rijk wilt worden, maar wat is je idee en wat is er voor nodig om dit te verwezenlijken.
Hoe werkt het?
De leerlingen krijgen acht lessen van een master, dat kan ook een duo zijn. Ze gaan aan de hand van een boekje zelf aan het werk. De master is vooral een begeleider bij het proces.
De lessen zijn gebaseerd op het canvasmodel, dat we terug hebben vertaald naar vragen die voor kinderen begrijpelijk zijn. Zoals: ‘wie zijn je klanten, waar ben je goed in, wat heb je nodig, met wie werk je samen, en wat levert het op’. We vragen van de masters geen educatieve ervaring, wel enthousiasme om de leerlingen te begeleiden.
De leerlingen hebben een droom of een idee en gaan in groepjes van vier een plan voor een onderneming uitwerken. Het is interessant om te zien dat kinderen heel puur denken. De een wil rijk worden en de ander denkt ‘wat heb ik toe te voegen?’ Als je vrede in de wereld wil dan is de opdracht om dat terug te vertalen hoe je dat kunt realiseren binnen het project.
Ieder groepje maakt naast een ondernemingsplan ook een video die ze op een crowdfundingsite plaatsen waar mensen virtueel geld kunnen doneren. Op deze manier betrekken ze hun omgeving bij hun idee en proberen daar mensen enthousiast voor te krijgen.
Wie doen er mee?
Het doel van het project is om steeds meer scholen te laten aanhaken zodat ze leerlingen voorbereiden op de toekomstige arbeidsmarkt. In 2015 deden er zeven scholen mee, in 2016 veertien en voor dit jaar hebben 25 scholen zich opgegeven. Het is een landelijk project met op dit moment het zwaartepunt in de Zaanstreek. ‘We dagen ook de scholen uit om zich ondernemender opstellen. We leveren materiaal, het plan en de masters, die dit vrijwillig doen. Scholen kunnen ook via hun eigen netwerk masters werven die de groepen gaan begeleiden.
Ondernemers in de Zaanstreek die ik benader of ze mee willen doen, zijn eigenlijk allemaal enthousiast.
De effecten kunnen groot zijn als alles op z’n plek valt. Je ziet bij sommige kinderen dat ondernemen echt bij ze past.
Er is zoveel mogelijk wanneer het met passie wordt gedaan. Als je daarop inzet, dan gaat de wereld letterlijk voor je open. In een groepje gebeurt veel tijdens het project. Zo waren er leerlingen heel enthousiast aan het werk met een idee voor een autobedrijf. Kinderen hebben vaak het idee dat je veel geld kunt verdienen met auto’s. Na de derde les was het enthousiasme helemaal weg. Wat bleek, de leerlingen hadden niets met auto’s. Ze hebben toen onderzocht wat ze wel leuk vonden en dat was mode. Daar hebben ze een leuke onderneming voor bedacht met een verdienmodel. Zo simpel kan het soms dus zijn.
Ondernemerschap is een vaardigheid. Je moet je eigen verantwoordelijkheid nemen hoe je met datgene wat er op je pad komt om gaat.
Iedereen leert hier van, mislukken bestaat niet. Als het niet goed bevalt bij een groepje dan neem je ontslag en haak je aan bij een team dat beter bij jou aansluit. Samenwerken is heel belangrijk, dat is heel anders dan ze gewend zijn. Er is altijd iemand met een hoog IQ die een briljant idee heeft. Tijdens het samenstellen van het team gebeurt er van alles. Het stille type blijkt vaak het creatieve brein te zijn die soms uitgroeit tot een natuurlijk leider. Het is zo bijzonder om te zien wat er dan gebeurt, ook voor de leerkrachten is het vaak ontroerend en verrassend.
De leerling moet thuis en in hun omgeving een keukentafelgesprek voeren om het idee beter te maken.
Je moet het niet te ingewikkeld maken en blijven denken vanuit het kind. Zo wilden leerlingen een cupcakebedrijf beginnen. Ze kregen een rondleiding van Jacco in Bakery Institute. Sindsdien hebben ze het over het verkopen van genietmomentjes, dat is toch briljant. Dat nemen ze wel mee.
Wat is het tijdpad?
In maart en april zijn de acht bijeenkomsten. Iedere school laat de groepen een eindpresentatie geven met pitches.
De vakjury kijkt naar het aantal donaties via de crowdfundingsite, het filmpje, het ondernemingsplan en de pitch. De zeven beste teams gaan naar de Grande Finale op 24 mei in de Stoomhal in Wormer.
De winnende pitch mocht in november optreden voor een gezelschap van ondernemers en investeerders in de Lichtfabriek in Haarlem. Het publiek was heel enthousiast over wat ze hadden bedacht en waar ze al toe in staat waren. Vooral de opmerking dat ze nog niet zo hebberig waren, werd met veel plezier aangehoord’.
Meer weten over het programma of wil je vrijwillig aan de slag als master?
Bezoek de website en neem contact op met Helen Grandiek
Achtergrond Helen Grandiek
Helen krijgt bij de stichting Ontluikend Ondernemen weer de kans om te laten zien wat ze in haar mars heeft. Na de studie Culturele Studies heeft ze niet in dit vakgebied gewerkt. Wel heeft ze veel vrijwilligerswerk gedaan. ‘Mijn oudste kind is nu 17 jaar. Dit is voor mij weer een kans om als herintreder mijn eigen plek te creëren. Ik kan het programma eigenlijk ook op mezelf toepassen. Wat wil je en hoe breng je dit tot stand? Het programma Ontluikend Ondernemen wil ondernemerschap stimuleren door kinderen al vroeg te leren hoe je dit moet aanpakken.’