Oktober 2015 verscheen het eerste Zaanse Verhaal over Zaanse vrijwilligers in opdracht van de gemeente Zaanstad. Zes jaar later spreekt stadsreporter Sarah Vermoolen af met wethouder Rita Noordzij voor een drieluik over wat vrijwilligers ondernemen voor Zaanstad. En welke rol de gemeente en de wethouder daarbij speelt.
Rita Noordzij vertelde in het eerste verhaal over haar betrokkenheid bij vrijwilligerswerk. Hieronder lees je deel twee waarin ze verschillende uiteenlopende projecten benoemt waar ze trots op is. In het derde deel lees je hoe de gemeente het vrijwilligerswerk waardeert.
Verzelfstandiging buurthuizen
Rita Noordzij: ‘Een mooi voorbeeld van vrijwilligerswerk zijn de buurthuizen. Ik was een week wethouder en toen viel Welsaen om. Er moest snel worden geschakeld. Daarom was er direct contact met de buurthuisbesturen. Even was er nog sprake van dat de buurthuizen andere bestemmingen kregen, dan zou de buurtfunctie verdwijnen.
Het was direct duidelijk dat het mooi en waardevol zou zijn als we de buurthuizen wel konden behouden.’
Voor het interview hebben we op verzoek van Rita Noordzij afgesproken in buurthuis De Lorzie in Wormerveer. ‘Kijk, dit is toch een schitterend pand. Dit is het kloppend hart van Zaanstad Noord. Het ligt prachtig en als er geen corona is dan lopen de mensen hier in en uit. Echt leuk om te zien dat er nu voor het gebouw een koffie-uurtje is waar buurtbewoners af en aan lopen om samen een kop koffie te drinken.’
Ze vertelt verder over de begintijd van de verzelfstandiging van de buurthuizen: ‘De Lorzie en A3 werden aangekocht door de buurthuisbesturen. En de buurthuizen werden zo zelfstandig. De gemeente moest daarvoor wel garant staan.
Alle lof voor de besturen die de buurthuizen vervolgens hebben voortgezet. Dat zijn geweldige mensen.
Ik geloof in buurtcentra, daar ontmoeten mensen elkaar. Daar hoort ook het verhaal bij dat een buurthuis niet meer in nieuwe woonwijken wordt neergezet. Maar ook daar hebben mensen een plek nodig om koffie te drinken, lief en leed te delen en even te chillen. Zij vinden het vaak bij andere clubs, of bij de sport. Buurthuizen veranderen wel. Vroeger waren De Lorzie, De Vuister, de Bovenkruier en de Kwaker grote complexen. Nu is het kleinschaliger en is het niet meer voor de hele wijk, maar trekt het nog maar een deel van de bewoners. Daarnaast zie je ook eigen kleine initiatieven waar mensen zelf iets opzetten. Zo kwam ik er laatst achter dat er al heel lang een jeu de boulesvereniging is. Dat was geweldig om te zien, ik had het idee dat ik in Frankrijk was. Regelmatig heb ik van die verwondermomenten wat er allemaal gebeurt in de wijken en dat het nog altijd draait. Veel van die organisaties kloppen nooit bij de gemeente aan, dus daar heb je geen weet van.’
Rol van de gemeente
‘De rol van de gemeente is het bijstaan van vrijwilligers met raad en daad. Ik benoem altijd dat de gemeente een netwerk heeft. En dat er jaarlijks 6,5 ton beschikbaar is voor de buurthuizen.
In de praktijk merk je dat ondersteuning net zo belangrijk is, en dat het niet altijd om geld gaat. Kleine initiatieven moeten vaak aan talloze regels voldoen, bijvoorbeeld vanwege de veiligheid. Ze hebben geen zin om zich daar allemaal in te verdiepen. Daarom is het belangrijk dat de gemeente hen daarbij ondersteunt en dat er een aanspreekpunt is. Zaankanters voor Elkaar geeft adviezen en trainingen, daar wordt veel gebruik van gemaakt.’
Fronikboerderij
‘Als wethouder werd ik wijkwethouder van de Westzanerdijk. Daar stond de Fronikboerderij, waar boer Fronik al jaren geleden was overleden. De grond was van de gemeente, zo kreeg ik tekeningen en bouwplannen te zien voor de villa’s die hier zouden komen. Dat zag er prima uit. Een paar weken later wilde de belangengroep van de Westzanerdijk mij iets overhandigen. Het waren betrokken bewoners die wisten dat ik de plannen had gezien voor de woningbouw. Zij wilden echter de boerderij heel graag behouden. Na het overlijden van de boer hadden zij zich hiervoor ingezet. Ik was direct geraakt door de vrijwillige inzet van mensen die dit al jaren deden. Er was zoveel aanloop van buurtbewoners en er waren zoveel activiteiten. Ik had makkelijk voor de dure villa’s kunnen kiezen, want dat zou de gemeente veel geld opleveren.
Maar zo’n stadsboerderij is toch geweldig?
Om het verlies van de verkoop van de grond te compenseren moest er wel iets tegenover staan, een partij die helpt bij de ontwikkeling. Dat werd De Heeren van Zorg, die kleinschalige appartementen voor volwassenen met autisme heeft gerealiseerd. Bij de opening vorig jaar zag ik hoe geweldig dit werkt en dat zij op de boerderij een dagbesteding hebben. De vrijwilligers zijn er nog altijd. Ik vertel dit nu snel, maar het heeft vier jaar geduurd voor het door het gemeentelijke apparaat was. De gemeente heeft hiervoor veel geld afgeschreven. Er werd wel gevreesd of het haalbaar was met vrijwilligers, omdat het daardoor kwetsbaar zou zijn. Maar ik geloof in de kracht van inwoners.’
Het is geweldig om te zien dat het zo goed loopt, het wordt alleen maar drukker.
Forbostrook
‘In Assendelft zou ooit op de Forbostrook gebouwd worden. Omdat het vervuilde grond is, heeft het heel lang braak gelegen. Wel mochten bedrijven daar bouwen. Het is een prachtig terrein waar nu de moskee wordt gebouwd. De bewonersgroep in Saendelft wilde ook graag gebruikmaken van de grond. Er is weinig sociale cohesie in deze nieuwbouwbuurt. Wanneer je er doorheen rijdt dan zie je mooie dure huizen waar mensen het prachtig voor elkaar lijken te hebben. Maar in de praktijk zijn ook hier problemen en is er behoefte aan een trefpunt. Saskia Hille van de bewonersgroep is daar heel enthousiast mee bezig. Omdat zij de gemeente goed kent, weet ze ook hoe je subsidies kunt aanvragen. Een jaar geleden is de aanvraag toegekend zodat de bewoners hier vijf jaar gebruik van mogen maken. Er komen wel bouwaanvragen binnen, maar we hebben de bewoners een belofte gedaan voor een periode van vijf jaar. Dat leverde wel discussies op, omdat er zo’n grote behoefte is aan grond om te bouwen. Er zijn inmiddels bomen en struikjes aangeplant door de bewonersgroep. Op zaterdag zijn ze daar aan het werk. Het middenterrein blijft bestemd als festivalterrein voor Babbels Live. Dat willen ze graag zo houden.
In andere steden heb ik mooie voorbeelden gezien van verplaatsbare stadstuinen op braakliggende terreinen. Zo wordt de grond nog goed gebruikt voordat de bouwplannen worden gerealiseerd. Wanneer de buurttuin aan de Forbostrook in Saendelft een succes is zou dat wellicht ook op andere plekken kunnen. Het succes is volledig afhankelijk van actieve initiatiefrijke bewoners met een visie die zich hiervoor inzetten.’
Het vraagt wel wat van bewoners, want je dient hier veel tijd en energie in te steken.
In Saendelft is inmiddels ook een sociaal winkeltje en we kijken naar een plek voor jongeren. Die zijn nodig om de bewoners met elkaar te verbinden.’
Serie Rita Noordzij
Deel 1 Rita Noordzij: Ik mag mezelf toch wel een beetje Zaankanter noemen?
Deel twee waarin Rita Noordzij vertelt over verschillende projectenwaar ze trots op is.
Binnenkort volgt deel drie zet Rita Noordzij op een rij hoe de gemeente het vrijwilligerswerk waardeert en hoe ze de toekomst ziet.
Gerelateerde Zaanse Verhalen
Fronikboerderij is de spil in de buurt