‘Net sprak een man me aan die ook graag een keer mee wil.’ Niels Gorter staat iedere maandagochtend bij verpleeghuis Evean Oostergouw in Zaandam. Hij gaat dan een uurtje fietsen met twee verschillende bewoners. ‘Ik heb al mijn vaste bewoners dus ik kan hem jammer genoeg niet meenemen.’
Het zou mooi zijn als meer mensen zich melden die dit willen doen.
Dat is voor mij een reden om dit verhaal te vertellen.’
In de hal van Oostergouw staan twee duofietsen. Niels laat zien hoe je de passagier goed vast kunt zetten zodat je veilig op pad kan. Er zit trapondersteuning op de fiets zodat het niet te zwaar is. De bewoners trappen mee en genieten van de buitenlucht en de omgeving.
Ik wilde iets nuttigs doen
Niels (41 jaar) uit Zaandam werkt fulltime en heeft onregelmatige diensten in de avond en nacht. ‘Overdag heb ik een zee van tijd en op een gegeven moment heb je alles van Netflix wel gezien. Ik wilde daarom wat nuttigs doen, iets betekenen voor mensen die nauwelijks buitenkomen en waar weinig mensen buiten de familie en verzorgers naar omkijken. Dat vind ik hartverscheurend.’
Bij Zaankanters voor Elkaar meldde Niels zich aan. Daar zag hij een advertentie van Humanitas voor vriendschappelijke huisbezoek en sindsdien gaat hij iedere maandagmiddag een praatje maken bij een maatje. ‘Omdat ik nog tijd overhad, heeft de vrijwilligerscoördinator van verpleeghuis Oostergouw via Zaankanters voor Elkaar contact met mij gezocht. Bij haar gaf ik aan dat ik van sporten, bewegen en fietsen hou. Ik heb een keer proefgedraaid en sinds januari fiets ik met twee bewoners.’
Iedereen die tijd overheeft, zou …
‘Op maandagochtend ben ik hier twee uur. Wat is nu twee uur als je het op weekbasis bekijkt? Als ik zie wat voor plezier het de mensen doet, dat ze even buiten zijn. Terwijl ze normaal de hele dag tussen vier muren zitten, dat is toch verschrikkelijk. De hardwerkende en vaak ondergewaardeerde mensen in de zorg doen hun uiterste best, maar zij hebben niet de tijd om met de bewoners erop uit te trekken.
Iedereen die tijd overheeft zou kunnen omkijken naar mensen die het nodig hebben.
Het klinkt misschien wat heftig, maar voor mij zijn dit de mensen die na de Tweede Wereldoorlog ons land hebben opgebouwd. Door met ze te fietsen kun je een klein beetje iets terugdoen. Dat is een kleine moeite.
Mensen kijken vaak niet verder dan hun eigen vader of moeder. Maar er zijn zoveel bejaarden die eenzaam zijn.’
Mensen kunnen zonder begeleiding de straat niet op
In Oostergouw wonen mensen met dementie. ‘Zij kunnen in hun eentje de straat niet meer op. Fietsen is ook moeilijk, omdat ze de balans niet meer kunnen vinden en ze kunnen de weg niet meer terugvinden. Ik heb op maandagochtend twee vaste bewoners, met wie ik omstebeurt een uurtje ga fietsen. Op vrijdag heb ik af en toe ook tijd en dan kan ik onaangekondigd langskomen. De fysio heeft een lijst van mensen die zin hebben om af en toe mee te gaan naar buiten toe.’
Op dinsdagmiddag op de even weken gaan de bewoners met een stel vrijwilligers met de rolstoel de buurt in. ‘Ik ben een keer mee geweest. Je gaat dan een uurtje wandelen door de buurt.’
Amsterdamse liedjes zingen
‘Met de fiets rijd ik de bewoner naar het Veldpark. Daar bloeit van alles waar je het over kunt hebben. Ook ga ik graag naar de Jagersplas. Daar is zoveel reuring van mensen die sporten of de hond uitlaten. Als alles in bloei staat, dan is dat prachtig om te zien.
Het is moeilijk om een gesprek aan te knopen, je praat vooral over de zaken die je onderweg ziet. Een bewoner die in het openbaar vervoer in Amsterdam heeft gewerkt, kende alle oude Amsterdamse liedjes nog. Dan zingen we samen op de fiets. Een andere man wist nog waar hij vroeger heeft gewoond. We rijden dan door zijn oude buurtje waar hij allerlei verhalen over vroeger kon vertellen. De verhalen worden niet emotioneel.’
Ik sta er soms verbaasd van hoeveel herinneringen er boven komen.’
Een echte band bouw je niet op
‘Het zijn geen terugkerende gesprekken. Het gaat om een frisse neus en een luchtje scheppen. Een echte band bouw je niet op. Dat is heel moeilijk met mensen met dementie en alzheimer. Ze leven wel op door het contact.
De bewoner bepaalt of hij ook mee wil als het buiten regent. Er is dan een alternatief, maar ook hiervoor geldt dat de bewoner de beslissing neemt of hij daar zin in heeft. In een kleine zaal staan hometrainers waarbij een film voorbijtrekt over de omgeving of een verre bestemming. Zo fietsen ze dan door Venetië, Kinderdijk of over de Zaanse Schans. Ik ga veel liever naar buiten, want ze zitten al de hele week binnen.
De fysio is blij dat vrijwilligers dit doen. Ze geven me het gevoel dat ze het echt waarderen.’
De vertrouwensband moet je iedere week opnieuw opbouwen
‘Als je vraagt hoe het met de bewoner gaat, dan gaat het altijd goed. Het verschilt sterk per bewoner of ze me nog herkennen. Je stelt ze gerust door te vragen hoe het gaat en of ze lekker hebben geslapen. Ze moeten niet het gevoel hebben: Wat overkomt mij nu. Soms duurt het even en dan moet ik het vertrouwen weer zien te winnen. Ik ga er vanuit dat ze mijn naam niet kennen.’
Meer voldoening dan extra geld op mijn rekening
‘Het geeft veel voldoening. Ik vind dat ik wel te lang gewacht heb met me aan te melden voor vrijwilligerswerk. Dit had ik al veel eerder moeten doen. In mijn vrije tijd had ik ook een extra baantje kunnen zoeken. Maar dit geeft zoveel meer voldoening dan extra geld op mijn rekening. Het werkt ook aanstekelijk want mijn moeder heeft zich ook aangemeld bij een verzorgingstehuis om koffie te schenken.’
Het geeft zoveel voldoening als je ziet hoe blij ze daarna naar huis gaan.
Meer Zaanse Verhalen
Even een visje halen bij Evean d’Acht Staten, lees meer
Medwerkers van Odion hebben volop aandacht bij Verzorgd Wonen in Westerwatering. Lees meer
Kastelein van café Guisveld maakt er een fijne plek van, lees meer
Bewoners Count Basie Zaandijk kijken uit naar de vrijwilligers, lees meer