Vrijdag 10 december 2021 is het weer Paarse Vrijdag. Leerlingen en docenten dragen die dag (iets) paars om te laten zien dat iedereen zichzelf mag zijn.
Bas Hageman vertelde eerder over paarse vrijdag en de lessen die hij samen met Maarten geeft op middelbare scholen.
‘In 2011 ging Maarten journalistiek studeren en kwam hij met het idee om een krantje te maken voor de Paarse Vrijdag. Het eerste exemplaar had een oplage van 3000 exemplaren. In 2012 maakten we samen met leerlingen de editie voor scholen in de regio. De Paarse Vrijdag Krant maken we inmiddels met 40 vrijwilligers voor 270 scholen en de krant wordt ook verspreid in Duitsland en op Curaçao. De oplage is 81.000 en elk jaar neemt het aantal toe. We weten dat leerlingen de krant ook gebruiken om er een hoedje van te vouwen of om er vliegtuigjes mee te maken. Maar er komen ook veel reacties van leerlingen die meer willen weten. Het brengt veel op gang. Zo stroomt er een paarse golf door de scholen. Wanneer leerlingen roepen “Daar is die homokrant”, dan kun je wel een gesprek aangaan.’
Ik wil uitstralen naar leerlingen dat iedereen er mag zijn en ik heb de illusie dat het lukt.
Zaans project
In 2017 werd Bas Hageman benaderd door Erik Schaap van Bureau Discriminatiezaken Zaanstreek Waterland of ze samen een tentoonstelling konden maken over LHBTI’ers in de Zaanstreek. ‘Die expositie is er gekomen in samenwerking met het Zaans Archief in het gemeentehuis. De reacties van leerlingen en hun ouders, die hun kind hierdoor zagen veranderen, waren overweldigend. Door het bespreekbaar te maken, durfde hun kind zichzelf te zijn. Dat was zo mooi en sterk.
Sindsdien maken we ook een Zaanse editie van de Paarse Vrijdag Krant. De lokale pagina’s worden ieder jaar geschreven door de Zaanse leerlingen. Op elke school is een groep geformeerd waar de leerlingen zich veilig voelen om hieraan te werken. We noemen dit een GSA: Gender & Sexuality Alliance. Samen organiseren de groepen ieder jaar een evenement. Door leerlingen met elkaar in contact te brengen, versterken ze elkaar en durven ze zich meer te uiten. De insteek is niet meer homofobie, maar dat het een feestje is als je jezelf kunt zijn. De meeste leerlingen in een GSA zijn homo, lesbisch, biseksueel of transgender. Gemiddeld is 20 tot 30% van een GSA hetero.’
Verdrietig en onzeker
‘De afgelopen jaren heb ik veel leerlingen gezien die zichzelf niet kunnen zijn. Homo is nog altijd een scheldwoord en er wordt regelmatig negatief op gereageerd. Die reacties doen pijn, dat zie je aan alles. Je ziet dat ze er verdrietig en onzeker van worden. Het zit in hun hoofd dat ze anders zijn en er zijn nog steeds mensen in deze maatschappij die liever bij ze uit de buurt blijven. Dat is voor hen heel moeilijk. Het komt regelmatig voor dat ze zichzelf pijn doen of bijvoorbeeld veel blowen.’
Je hoort emotionele moeilijke verhalen.
Iedereen paars
‘De GSA groepen versterken elkaar en bewijzen dat ze er mogen zijn. Wanneer er dertig mensen midden in de aula met Paarse Vrijdag samen dansen, dat straalt kracht uit. Je weet dat ze zo breekbaar zijn en diepe problemen hebben, maar samen zijn ze sterk.
Het helpt dat veel leerlingen en alle docenten iets paars dragen. Zij laten zien dat ze hen ondersteunen.
Paarse Vrijdag wordt nu tien jaar gevierd op scholen. We hebben bereikt dat leerlingen voor zichzelf op kunnen komen en een rolmodel kunnen zijn voor anderen. Je ziet de verandering, daar geloven we in.
Voor ons zijn het helden, de leerlingen die op scholen durven opstaan. Ze zijn hard nodig.’
