‘Ieder mens inspireren en uitdagen zichzelf en de ander als waardevol te zien en te zorgen voor een mooiere wereld.’ Dat is de missie van het Museum of Humanity.
Ruben Timman
Ruben Timman uit Zaandam werkte in 1988 als verpleegkundige voor de Verenigde Naties. In een Cambodjaans vluchtelingenkamp werd hij geraakt door de overlevenden van de Killing Fields. Hij wilde de wereld de realiteit laten zien en meldde zich aan bij de Kunstacademie. Daar studeerde hij cum laude af als fotograaf. Zijn doel was om het leed en onrecht in de wereld vast te leggen. Sinds 1993 maakt hij als documentaire fotograaf reportages en portretten en levert graag een bijdrage aan ideële projecten. Een droom in 2001 heeft geleid tot het Museum of Humanity op het Hembrugterrein in Zaandam.
De droom
In 2001 had Ruben in de trein in Vietnam een opmerkelijke droom die hem niet meer losliet. Hij droomde dat hij in het Museum of Humanity was. Dat verkeerde in een erbarmelijke staat: het glas lag op de grond, de vitrines waren bedekt met een dikke laag stof. Er was geen belangstelling meer voor de menselijkheid. Kofi Annnan leidde hem rond. De droom was zo opmerkelijk dat hij deze direct noteerde.
Sindsdien maakt Ruben overal ter wereld portretten van mensen om de kijker een spiegel voor te houden. In 2019 ging het Museum of Humanity open op het Hembrugterrein in Zaandam.
Miljoenen foto’s van Ruben Timman
‘Via foto’s kun je mensen dieper raken dan met woorden. Doordat de foto’s zijn gekoppeld aan het verhaal van de droom komt het meer binnen. Het verwijst naar iets groots en doet een beroep op de hele wereld.
‘Iedereen heeft een verhaal. Dat willen we graag op een positieve manier belichten.’
Ruben vertelt dat hij wel miljoenen foto’s heeft gemaakt. Sinds 2001 heeft hij vierduizend portretten gemaakt in het teken van Humanity. Ze laten mensen zien in Nederland, USA, Ecuador, Suriname, Ghana, Italië, Spanje, Frankijk, Engeland, Duitsland, Israël, Kenya, Irak, Sri Lanka, Madagaskar, Vietnam, Mongolië en Bangladesh.
‘Iedere keer zag ik een ander aspect. Soms moest ik wat langer kijken om de schoonheid zichtbaar te maken. Ik wilde de mensen tijdloos vastleggen. Lachen kan een trucje zijn, dan gaat iemand poseren en gaat het over de buitenkant. Met een neutrale blik wilde ik de persoon vangen, zo binnendringen en de binnenkant in beeld brengen. Een lach kan heel erg bij iemand passen, daarom heb ik dat weer losgelaten. Er is een tijd geweest dat ik heel bewust op zoek ging naar nieuwe mensen, omdat ik van een bepaald “type” al verschillende foto’s had. Tegenwoordig maak ik die selectie niet meer, want iedereen is uniek en heeft zijn of haar eigen schoonheid. Iedereen is bijzonder.
Ook mensen die het voor de wind zijn gegaan horen bij het grotere geheel. We zijn samen op de aardbol.’
Iedereen heeft een verhaal
‘De overeenkomst van al die duizenden portretten is dat iedereen gebroken is én dat iedereen waardig is. Uiteindelijk zijn we allemaal broers en zusters, zo staat het ook in artikel 1 van het VN verdrag voor de rechten van de mens. Iedereen maakt dingen mee waarbij je waardigheid wordt aangetast. Mensen worden ziek, gepest, verliezen een dierbare of er wordt misbruik van ze gemaakt. De schoonheid brokkelt zo af, ik noem dat gebrokenheid. Naarmate mensen ouder worden zie je dat ze getekend worden door het leven. Soms begint dat heel vroeg. In mijn geval al voor mijn geboorte. Toen ik nog in de buik zat van mijn moeder overleed mijn broertje. Daar heb ik een tik van meegekregen. Lang werd hier niet over gesproken. In 2015 was ik depressief, in die periode ontdekte ik hoeveel invloed dat had gehad. Ik stond met de rug tegen de muur. Daarvoor vond ik iedereen mooi, ik zag het alleen niet in mijzelf. Door de depressie kwam ik aan mezelf toe. Soms heb je heftige gebeurtenissen nodig om te reflecteren. Ik ben dankbaar dat ik dat heb meegemaakt, zo word je bewust van het leven. Kwetsbaarheid kan je kracht worden.’
Vondst museum
‘Eerder had ik een grote lichte fotostudio in de oude Honigfabriek aan de Zaan. Daar genoot ik van. Toen het slecht ging met mij en mijn bedrijf moest ik op zoek naar een andere locatie. Ik kwam op het Hembrugterrein in een kleine ruimte met weinig licht. Het contrast met de studio daarvoor was groot. Met tegenzin startte ik hier, het Hembrugterrein stond voor mij voor duisternis. Hier werden vroeger wapens gemaakt. Juist op deze plek vond ik het museum uit mijn droom. Het gebouw naast mijn fotostudio was verlaten en in een slechte staat. Toen ik een keer door een gat in het hek kroop en naar binnenstapte was het schokkend dat het museum uit mijn droom zich hier bevond. Na een popup tentoonstelling in dit gebouw kregen we een ander verlaten pand waar we – tot dit wordt ontwikkeld – mensen kunnen ontvangen in het Museum of Humanity.
Achteraf is deze verhuizing het mooiste wat mij is overkomen. Door de vondst van het museum kreeg ik mijn waardigheid terug. En mijn creativiteit. Hier ben ik letterlijk foto’s gaan uitvergroten, heb ze bedekt met puin en heb ze weer schoongepoetst. Zo vond ik mezelf terug.’
Bewustwording
‘In de eregalerij staan bezoekers oog in oog met de gebrokenheid, maar ook met schoonheid en kracht. De gebrokenheid willen we ombuigen naar een proces van heling. De doka staat daar symbool voor. Je moet letterlijk je licht ergens op laten schijnen. We willen daarmee hoop brengen. De doka met de bakken voor ontwikkelaar, stop, fixeer is een metafoor voor ontwikkeling. Daar wordt het beeld voor schoonheid opgebouwd. Als je er niets meer mee doet dan bevriest het beeld en wordt het voor de eeuwigheid gefixeerd. Daarna wordt het opnieuw aangetast en zullen er nieuwe aanslagen plaatsvinden op het welzijn.
In de wolk van portretten laten we de schoonheid en diversiteit zien van mensen, en hoe kleurrijk ze zijn.
Als je jezelf kan liefhebben, dan kun je ook de volgende stap nemen. Je kunt anders gaan kijken naar je geliefde, je buren, de grote onbekende, de vluchteling, de transgender, de invalide. En ook naar iemand die je irriteert of misschien zelfs je vijand. Met het museum willen we het niet bij gebrokenheid laten, maar willen we met de bezoekers iets in beweging brengen. Laten zien dat iedereen een bijdrage kan leveren.
We hopen met de expositie – die ook in Warburg Duitsland veel heeft losgemaakt – mensen te raken en een domino-effect op gang te brengen.’
Toespraak Verenigde Naties
‘In 2025 wil ik de Verenigde Naties toespreken. De koning heb ik al een brief gestuurd, maar tot op heden kom ik nog niet zoveel verder. Ik wil binnendringen bij de leden van de VN, de boodschap is urgenter dan ooit. Kofi Annan was een bruggenbouwer die vrede wilde brengen in conflictgebieden. Zijn boodschap moet blijven voortleven. De leiders van de wereld zou ik willen toespreken dat ze meer oog moeten hebben voor anderen en minder egocentrische beslissingen moeten nemen. De VN is ooit goed begonnen, maar helaas gaat het politieke klimaat de andere kant op. Ik wil de mensen raken met de zoektocht naar de waarde en de diepere zin van het leven. Kofi Annan had het beste met ons voor. Het is moeilijk om tegenwoordig voet aan de grond te krijgen met die boodschap. Het lijkt bijna onmogelijk om verder te komen, maar als ik dit uitspreek dan gaat het hopelijk wel lukken.’
Lees ook bij De Zaanse Verhalen waarom Thomas Möhring zich inzet voor het museum en wat zijn achtergrond is.
Wij zijn Zaankanters
Momenteel laten we zien hoe rijk de Zaanstreek is aan diverse culturen. We hebben inmiddels al veel Zaankanters uit diverse landen in beeld gebracht. Het zoeken naar nog meer landen gaat door. Ken of ben jij iemand met z’n roots in een ander land? Meld je hier aan
We willen de boodschap steeds verder dragen. Dat doen we door exposities in het land en buitenland. En door een project op scholen, waar we leerlingen met een leskoffer elkaar laten fotograferen volgens de stijl van Humanity. Van het Coöperatiefonds van Rabobank hebben we een bijdrage gekregen voor de inhoud van de leskoffer. Daar zijn we heel blij mee. Jongeren hebben regelmatig moeite om naar zichzelf te kijken en hebben soms een negatief zelfbeeld. Daarom is het project op scholen zo belangrijk.
Gerelateerde verhalen
Kunst en cultuur, zie het overzicht
Bezoek ook de website van het Museum of Humanity