Het Stadhuis van de Gemeente Zaanstad in Zaandam zit vol symboliek.
Dit verhaal werd in oktober 2012 gepubliceerd in het boek Kijk Zaans. Vanwege 50 jaar Zaanstad blikken we met verhalen uit de oude doos terug. Het verhaal is aangevuld met meer recente foto's.
‘Zoals de Zaanse geveltjes verwijzen naar wereldberoemde renaissance en barok voorbeelden, zo verwijzen de gevels van het stadhuis naar bekende hedendaagse architectuur, en soms ook met een grap naar het spelletje Tetris,’ glimlacht architect Sjoerd Soeters.
‘Er is ook een rijzende zon om de Japanse toeristen te plezieren. Het stadhuis heeft de Domineestuin als voorbeeld: een pad met aan weerszijden huizen. In en aan het pad liggen de ontmoetingsplekken en kleine vergaderplekken. In de ‘werkhuizen’ aan weerszijden kan individueel worden gewerkt. Elke ontmoetingsplek heeft een andere sfeer. In het gehele complex zijn diverse doorkijkjes. Het wordt daardoor erg levendig, want overal zie je mensen werken en praten. Zelfs in de vluchttrappenhuizen hebben we kleine ramen aangebracht om het geen enge kokers te laten worden.
Het dak boven de ingang van het stadhuis wordt bekroond door verschillende dakkapellen die verwijzen naar de zeven plaatsen die samen Zaanstad vormen. Elke dakkapel toont het wapen van een dorp. Precies in het midden staat het wapen van Zaanstad. Voorheen stond het stadhuis ook letterlijk midden in Zaanstad, nu is het alleen nog een symbolisch middelpunt. De dakkapellen werpen door rechthoekige openingen in het tongewelf van de raadzaal licht naar binnen. Het tongewelf is een verwijzing naar de Zaanse kerken, maar je kunt het ook zien als een omgekeerde boot, een herinnering aan de Zaanse scheepsbouw.
‘Ik heb er alles aan gedaan om de trouwzaal een symbolisch, maar ook klassiek uiterlijk te geven. Het gewelf is goudkleurig, en de glazen kroonluchter heb ik uit Italië laten komen. De panoramaschildering van de Zaan toont de Zaanse kerkjes van de verschillende oude gemeentes, maar ook de watertoren, de Zaanse Schans en bekende fabriekspanden zoals De Adelaar en Lassie. De rode versmolten harten en de schilderingen van duiven zijn natuurlijk ook symbolisch. Ik hoop dat hier veel getrouwd gaat worden.
Boven de ingang naar het station zie je op het balkon – waar de pasgehuwden verschijnen – twee kussende walvissen, die elkaar ook nog met de staart slaan of een high five geven. Boven de twee ringen met de klok daartussen zie je een zwemmende spermatozoïde als een soort makelaar boven op de gevel. Maar je kunt het ook zien als ringen die in elkaar vervlochten zijn.
‘Het nieuwbouwproject in het stadscentrum van Zaandam krijgt aandacht in diverse nationale en internationale publicaties. Er komen ook veel aanvragen binnen voor rondleidingen en lezingen. Dat was ook de bedoeling. Je ziet ook steeds vaker mensen die fotograferen of worden rondgeleid. Laatst hoorde ik mensen van een Haagse fotoclub tegen elkaar zeggen: ‘Dit is echt uniek, overal heb je gebouwen van staal, steen en glas, maar dit zie je nergens.’ Dan kan mijn dag niet meer stuk.’
Onderstaande reportage met fotografie van Elroy Blom is gepubliceerd in het boek Kijk Zaans (2012). Meer weten over architect en stedenbouwkundige Sjoerd Soeters? Bekijk de website
Sjoerd Soeters (links) tijdens de Stadsexpeditie met een internationaal gezelschap via Pakhuis de Zwijger