“Ik have been in Ter Apel, Veenhuizen and Assen. And Tilburg. We didn’t meet Dutch people. And there were no clothes. Zaandam is complety different.’ Tesfom, een technicus uit Eritrea: ‘We are very glad that we meet Dutch people in the Noorderkerk. That makes life easier. Here we feel welcome.’ Sgrub, een leraar uit Eritrea, vult aan: ‘It’s better to sleep in a tent and to meet nice people than staying in a building without company. Happiness is richness. It’s important that you teach us what is good and wrong.’

Waarschuwing: alle foto's die bij dit verhaal waren geplaatst zijn op verzoek van het COA verwijderd. De geheime dienst van Syrië en Eritrea speurt het internet en de sociale media af naar foto's van vluchtelingen. Het is dus niet veilig om foto's te plaatsen. Want er kunnen mensen door in gevaar worden gebracht.

Door Sarah Vermoolen

Toen zes weken geleden de Noorderkerk open ging, verwachtte Kees van der Pol – het hoofd van de vrijwilligers – dat er dagelijks enkele tientallen mensen zouden komen. En dat hij voldoende zou hebben aan vijf vrijwilligers per dag. Hij begon met een groepje vrijwilligers, maar vreesde dat op de lange termijn de belangstelling zou afnemen.

1. In de Noorderkerk

150-200 vluchtelingen per dag

Zes weken nadien maken we de stand op. Kees van der Pol is enthousiast dat het veel groter is geworden.

Dagelijks komen er honderdvijftig tot tweehonderd mensen tussen 14 en 16 uur langs. Ze komen hier voor taalles, wat ontspanning, om muziek te maken en voor een gezellig gesprek. Om 14 uur zitten de tafels vol met taaldocenten. Er zijn er inmiddels zoveel dat ze elkaar bijna in de weg zitten. Andrea stuurt de vrijwillige taaldocenten aan en voorziet ze van lesmateriaal. De vluchtelingen halen koffie en schuiven aan bij een tafel. Bij voorkeur bij een docent met wie ze al een band hebben. Gretig wordt de kennis opgenomen en de nieuwe woorden genoteerd in de schriftjes. Verschillende leerlingen vragen om een toets om te testen hoeveel ze al weten. Vanwege de overweldigende belangstelling  zijn er nieuwe leslocaties bij gekomen in de St. Jozefkerk en de Ichtuskerk.

Annemarie: ‘Een van mijn taalstudenten zei vorige week: ” Het beste van de noodlocatie is dat de kerk aan de overkant staat en wij elke dag welkom zijn. Het zijn de beste uren van mijn dag….” Het is maar zo weinig wat wij voor ze kunnen doen, maar het voelt heel goed.’

347 vrijwilligers

Overal zie je glimlachende mensen. De sfeer is elke dag gemoedelijk. Christenen, moslims en atheïsten zijn verenigd aan het werk met als doel om de tijdelijke bewoners van het Burgemeester in het Veldpark een iets aangenamer bestaan te geven. Inmiddels hebben zich meer dan 347 vrijwilligers aangemeld en het worden er steeds meer. Ze geven taalles, voeren gesprekjes, schenken koffie of springen bij met activiteiten. Er zijn inmiddels zoveel vrijwilligers dat sommige zelfs verloren rondlopen in de hoop met iemand te kunnen praten. Vanuit alle hoeken komen giften, want de uitgaven voor koffie, elektriciteit, printjes, etc zijn veel hoger dan de kerk ooit had voorzien.

Met Sint Maarten kwamen kinderen met hun lampionnen snoepjes en fruit uitdelen. De rollen waren even omgedraaid. Een enkele vluchteling had het geluk om bij een familie thuis te worden uitgenodigd. Dat werd zeer op prijs gesteld.

Concerten

Regelmatig zijn er voorstellingen in de Noorderkerk voor vluchtelingen en vrijwilligers. Zo hebben verschillende musici van het Philharmonisch Orkest opgetreden om de vluchtelingen die ‘van ver kwamen te verblijden met muziek’. Een Syriër zei na afloop dat hij zich even in het paradijs voelde en dat de muziek tijdelijk zijn zware hoofdpijn en zorgen had verdrongen. De Jazz Warriors Band zorgde voor een swingend optreden. En Vocal Invention treedt op zondagmiddag 22 november op van 14 tot 15 uur.
Er komen ook bekende Nederlanders langs die onder de indruk zijn. Zo nodigde Ellen ten Damme vervolgens een bus met vluchtelingen uit voor haar voorstelling.

Bekijk de reportage van het NOS-journaal

Facebook

Ibtisame, Esther en Truus zijn de beheerders van de FB pagina. Truus: ‘Wij zijn de groep met z’n drieën gestart in navolging van Amsterdam. Alledrie waren we al afzonderlijk met anderen bezig om van alles te regelen. We hebben de krachten gebundeld en op Facebook de groep Vluchtelingen Veldpark Zaandam – wat is er nodig opgezet. Sinds maandag hebben we vrijwilligers in Heerhugowaard begeleid in het opzetten van eenzelfde groep daar. De samenwerking is dankzij de kracht van Facebook enorm!’

‘Oproepen voor kleding, vragen voor taaltips en activiteiten die mensen willen organiseren wisselen elkaar af. De groep telt inmiddels meer dan 800 leden. In andere plaatsen is hier ook vraag naar en de kennis tussen verschillende groepen wordt gedeeld en uitgewisseld. Het COA coördineert de grootschalige activiteiten voor de 500 bewoners. Wij ondersteunen daarbij met het regelen van vrijwilligers en het organiseren van kleinschalige activiteiten.’

2. Activiteiten in Zaanstad

De dagen duren lang, want voorlopig is er nog niets bekend over de toekomst. Vanwege de enorme toestroom vluchtelingen is de noodlocatie veel langer open dan de gebruikelijke drie dagen. Diverse Zaankanters bieden hun hulp aan om activiteiten te bedenken om de lange dagen door te komen.
De programmabegeleider van het COA: ‘We willen de mensen goed en zorgvuldig opvangen. Ze zitten nog in het proces waarbij niet duidelijk is of mensen mogen blijven. Mensen hebben een oorlogsverleden en hebben verdriet om hun familie die ze achter hebben moeten laten. Er zijn veel hoogopgeleide mensen bij die huis en haard hebben moeten verlaten. Ze hebben te maken gehad met bedreigingen en hun huizen zijn kapot gebombardeerd. Daardoor zijn mensen af en toe ook apatisch.’

‘De omstandigheden in de tenten zijn niet ideaal. Je slaapt met veel mensen op een kamer en je hebt geen privacy. Het is een klein dorp waar mensen ook heel actief zijn. Zo is er een ploeg die de wc’s schoonmaakt en andere mensen delen elke dag het eten uit. Daardoor is het een schone en nette locatie.’

‘We willen ze een aangenaam, fatsoenlijk, prettig en gezellig verblijf geven. En een gevoel van saamhorigheid. In deze periode willen we ze een mooi programma aanbieden waar iedereen aan mee kan doen. Het is belangrijk om niemand buiten te sluiten. Daarom moeten alle activiteiten voor alle 500 bewoners zijn. Anders zullen er toch mensen zijn die nooit aan bod komen. We communiceren de activiteiten naar onze bewoners door steeds een ander blok te informeren. Zo komt iedereen aan bod.

Veel mensen hebben kleding gekregen. Binnenkort  komt er nog een kledingmarkt. Mensen die nog kleding over hebben, kunnen het in de ochtenduren bij het Leger des Heils, Tuinstraat 30 in Zaandam, brengen. Dan komt het op de goede plek.’

Zaanse bevolking is hartverwarmend

Sport, cultuur, eten  

‘Het is hartverwarmend hoeveel Zaanse initiatieven er worden ondernomen. We werken graag met hen samen en met de vrijwiligers in de Noorderkerk. Er gebeurt heel veel.
Voor de buurtbewoners en een aantal vluchtelingen wordt een concert Culturale voor compassie voorbereid. Daar werken musici en kunstenaars uit het Veldpark aan mee.’

‘Er is behoefte aan sport. Aad Bentvelzen van AV Zaanland gaat twee middagen per week met hardlopers aan de gang. Ze werken toe naar een hardloopwedstrijd op 21 november in het Vijfhoekpark. Andere Nederlandse hardlopers staan regelmatig bij de poort om met groepjes te gaan rennen. Jongeren gaan een straatvoetbaltoernooi  organiseren met Streetking. En er gaat iets gebeuren met volleybal. Ook de kerken en moskee zijn actief in het organiseren van avonden.’

‘Het Zaantheater heeft een aantal voorstellingen geselecteerd die interessant zijn voor onze tijdelijke bewoners. Daar kunnen per keer een tiental mensen naar toe. Op maandag is er een excursie naar de Zaanse Schans. Zo kan iedereen één keer ergens aan deelnemen. De Kift komt ook nog een keer optreden.’

‘Al met al is een heel breed activiteitenaanbod. Met kunst, cultuur, eten en drinken en sport. Het COA wil een heel goede samenwerking met al deze partijen. We doen ons uiterste best om het zo goed mogelijk te organiseren zodat iedereen zich gehoord voelt. Op sommige ideeën heb ik nog niet kunnen reageren, maar iedereen komt aan bod. Ideeën voor kinderen hebben geen zin, want die zijn er niet. Er zijn ook heel weinig vrouwen.’

‘Groepen Marokkaanse, Turkse vrouwen en Nederlandse koken regelmatig voor de 500 mensen in het kamp. Voorwaarde is dat echt iedereen mee kan eten en dat lukt.’

Lees het artikel in Dagblad Zaanstreek

Dit wordt in grote dank aanvaard. Maar de toekomst en de huidige situatie zijn ook zorgelijk. Mensen weten niet of ze mogen blijven.’

‘Vrijwilligerswerk zou een mogelijkheid kunnen zijn als mensen geregistreerd zijn en in een opvangcentrum wonen. Nu kunnen ze elke dag nog worden verplaatst naar een andere locatie. Voor zover wij weten stopt de locatie op 13 december. Daarom is vrijwilligerswerk nog niet relevant.’

3. De vluchteling aan het woord

We want to add something

Mahmoud is een van de 500 bewoners van de tenten in het Veldpark. Hij ziet er vaak zorgelijk uit. Vanwege de zorgen om zijn zieke vader die hij heeft moet achterlaten. En waarvan hij niet weet of en wanneer hij hem terug ziet. Samen met zijn broer, een vriend en een tolk wil hij graag een boodschap doorgeven: ‘We would like to add something to the society. In the camp there live all kind of people. We have technicians, musici, artists, engineers with a high education and craftsman. We looked in cities for oriental sweets and oriental icecream, but we could not find it.  One of us has a background in jewelry. An other one is specialist in therapy for dogs. I studied law. For myself I see a task to motivate refugees to respect the law and the customs in Holland. My dream is to learn Dutch and to work in Den Haag at the Supreme court. Maybe people can do voluntary work and help the elderly people.’

We will tell our children

‘People helped me and I am very grateful that they support me by talking with me. I met people from Brasil and Syria. Douglas, Vildas, Ninos and Charles thank you! I also would like to thank the support the church give to us. Mr Henk and the volunteers in the church are important for us. We will not forget it and tell our children and new generations how the Dutch people stood with us and helped us, and opened their hearts to help us.’

Film

Verschillende Syrische filmmakers kregen een camera te leen en maakten de eerste video’s.  Bekijk de indrukwekkende video van de Syrische filmmaker Issa die een reportage maakt hoe de vluchtelingen in het Burgemeester in ’t Veldpark contact houden met hun familie in Syrië. De video wordt over de hele wereld bekeken en gedeeld.

Thaeer werkt aan een lange documentaire. Het eerste deel gaat over de vlucht, in het tweede deel zal hij met interviews het verhaal vertellen over de opvang en een mogelijke toekomst in Nederland. Thaeer heeft als droom dat mensen die mogen blijven direct integreren in de Nederlandse samenleving. Door middel van zijn film hoopt hij daar een bijdrage aan te kunnen leveren.