We mogen trots zijn op onze Zaanse industrie

‘Grote industriële Zaanse bedrijven en de overheid werken samen aan de energietransitie. We hebben veel technici nodig, daarom willen we meer jongeren en zij-instromers enthousiasmeren. Ook kijken we naar de infrastructuur. Hoe zorg je ervoor dat Zaanstreek bereikbaar blijft?’

Aan het woord zijn Eric Nederhand en Ad van Vugt van de vereniging Zaanstad Maakstad, waar vijftien grote Zaanse industriële bedrijven samen met gemeente en overheid zich voorbereiden op de toekomst. Zo wordt er gewerkt aan duurzaamheid, zie het eerdere artikel over de energietransitie en de overgang naar waterstof.

Hieronder vertellen ze hoe Zaanstad Maakstad kansen ziet voor meer werkgelegenheid en onderzoekt hoe Zaanstad bereikbaar blijft.

Trotse erfgenamen

Ad Vugt: ‘De vijftien grote Zaanse industriële bedrijven geven direct en indirect werk aan 5000 mensen. Zo’n 25% van de omzet van toeleveranciers in de Zaanstreek komt van deze bedrijven. De Zaanse industrie is daarmee van groot belang. Sommige bedrijven hebben hun kennis in meer dan honderd jaar opgebouwd.  Er zijn zelfs fabrieken die al in de 17^e eeuw zijn ontstaan in het molentijdperk. We zijn trotse erfgenamen van deze belangrijke geschiedenis die teruggaat naar de VOC-tijd, we zijn de rentmeester van de kennis en ervaring die is opgedaan. De technologie die hier is ontwikkeld en het hoge kennisniveau hoort bij de Zaanstreek.

De trots die we voelen op wie en wat we zijn, en dat we er mogen zijn omdat we dit samen met de stad regelen, daar zouden we wel meer aandacht voor mogen vragen.

Wist je dat in Zaanstad negen Europese dan wel wereldwijde Reseach & Development afdelingen zijn?

De hoogopgeleide medewerkers zorgen voor een ongeëvenaard kennisniveau. Zaanstad wordt daarom wel de Silicon Valley van de foodindustrie genoemd.

Hoe maak je mayonaise?

Eric Nederhand is naast voorzitter van Zaanstad Maakstad ook voorzitter van Techlands, een techniek brede samenwerking tussen opleiders, bedrijven en overheid in en rond Zaanstreek-Waterland. ‘We investeren samen in technisch onderwijs. We willen mbo onderwijs van wereldklasse, zodat de studenten goed opgeleid worden voor wat er in de Zaanstreek nodig is. Er is een groot tekort aan technici, alhoewel je de laatste tijd ziet dat er wel steeds meer mensen kiezen voor de techniek. Om de energietransitie tot een succes te maken en voor de voortgang van de bedrijven heb je veel technici nodig.

Het imago is vaak nog verouderd. Tegenwoordig zitten de operators in een regelkamer en is de robotisering zo ver ontwikkeld dat een werknemer met vuile handen minder voorkomt. We willen meer jongeren en zijinstromers enthousiast maken voor de techniek.

Dat begint al op het vmbo waarbij er gastlessen zijn van professionals, bijvoorbeeld hoe je mayonaise maakt.

Vak met toekomst

De voedingsmiddelenindustrie is een vak met toekomst, deze tak zal niet snel failliet gaan.

Zijinstromers kunnen ook via Techland worden opgeleid met een baangarantie. De lonen zijn goed evenals de secundaire arbeidsvoorwaarden, daarom werken mensen vaak tientallen jaren bij een fabriek, waarna soms ook hun kinderen hun voetspoor volgen.

25.000 mensen verlaten iedere dag de Zaanstreek om elders te werken, aan het eind van de dag komen ze terug. Dit betekent veel voor de infrastructuur, zo zie je dat wegen dichtslibben. Hoe kunnen we als bedrijfsleven een oplossing bieden aan de uitdagingen van Zaanstad: Hoe zorgen we voor meer werkgelegenheid waarbij mensen in hun eigen woonplaats werken? Hoe kun je de Zaanstreek aantrekkelijker maken qua aanbod en huisvesting? Samen met Zaanstad Maakstad en de gemeente kijken we hoe we gezamenlijk aan deze thema’s kunnen werken.’

Retourtje over water

‘Veel grote bedrijven krijgen hun grondstoffen aangevoerd over de Zaan. Het eindproduct gaat met vrachtwagens naar de klant. 82% van de omzet van de bedrijven gaat naar een bestemming buiten Nederland, 50 procent verlaat de EU.

Studenten van de Hogeschool van Amsterdam zijn aan het onderzoeken hoe we als bedrijven meer kunnen samenwerken om het vrachtverkeer te reduceren. Zo wordt onderzocht of de eindproducten van verschillende bedrijven samen op een schip kunnen worden vervoerd naar een hub, vanwaar de vrachtwagens de lading verder in Europa verspreiden. Een schip kan de lading van tien vrachtwagens vervoeren.

Wanneer je de lading van verschillende bedrijven combineert bij de afvoer dan betekent dit een enorme ontlasting voor het milieu en de inwoners.’